Bez kategorii - Strona 4 z 8 - SpotData

Bez kategorii

Dane o PKB z Niemiec, Francji czy USA pokazały bardzo głębokie spadki aktywności gospodarczej. Ale jest to głównie wynik kwietniowego lockdownu – pod koniec kwartału sytuacja nie była już tragiczna, choć wciąż była słaba. Duża część strat po lockdownie została nadrobiona, choć na odrobienie całości w tym roku raczej nie ma szans – trzeba będzie poczekać do przyszłego roku.

PKB Niemiec spadł w drugim kwartale o 11,7 proc. rok do roku, a Francji aż o 19,7 proc. rok do roku. W USA spadek był nieco mniejszy, ale też głęboki – niemal o 10 proc. rok do roku. To są największe spadki od czasu, kiedy zbierane są porównywalne dane. Niektórzy mówią, że to największe spadki od II wojny światowej, choć moim zdaniem używanie takich porównań jest mocno kontrowersyjne – stan wojny ma nieporównanie większy negatywny wpływ na dobrobyt ludności niż stan epidemii. Zestawianie tych dwóch wydarzeń pokazuje tylko ograniczenia wskaźnika jakim jest PKB.

Zwykle dane o PKB są bardzo ważne, bo pokazują ostatni punkt, w którym znajduje się gospodarka i przez to umożliwiają aktualizację prognoz. Tym razem jednak sytuacja jest inna – dane o PKB za drugi kwartał są mocno zaburzone przez kwietniowy lockdown, kiedy aktywność gospodarcza była o 20-40 proc. niższa od normy (w zależności od kraju). Maj już był lepszy, a czerwiec wyraźnie lepszy. Dlatego patrzenie na dane kwartalne przypomina jazdę samochodem przy spoglądaniu wyłącznie w tylne lusterko.

Szacuję, że PKB największych krajów w ujęciu miesięcznym był w czerwcu już tylko kilka procent niższy rok do roku – w zależności od kraju od 5 do 10 proc. To wciąż jest bardzo słaby wynik i jeszcze pół roku temu przyjęlibyśmy takie spadki z trwogą. Ale kierunek jest jasny – gospodarka odrabia straty.

Czy kolejne fale epidemii mogą zatrzymać ten proces? Sygnały są różne. Dane wysokiej częstotliwości (np. z telefonów komórkowych) pokazują, że w USA duża fala epidemii trwająca od czerwca nie wywołała już takich spadków aktywności społecznej jak na początku wiosny – widać zatrzymanie procesu ożywienia, ale nie powtórną recesję. Z kolei w Hong Kongu kolejna fala epidemii przełożyła się na ponowne zamrożenie aktywności społecznej.

Ja sądzę, że ponowny światowy lockdown w skali takiej jak w kwietniu jest trudny do powtórzenia. Koszty są bowiem potężne. Przy takim zatkaniu gospodarki i społeczeństwa, jak na wiosnę, koszty walki z epidemią mogą przekraczać koszty samej epidemii (dotyczy to głównie krajów mniej zamożnych). Co więcej, rosnąca skuteczność działań służb sanitarnych oraz procesu leczenia sprawia, że państwa są generalnie lepiej przygotowane na nowe fale choroby niż pod koniec zimy. Oczywiście nie można wykluczyć, że sytuacja zmusi rządy do radykalnych działań. Ale nie traktowałbym tego jako scenariusza bazowego dla Europy.

Znajdujemy się w momencie, gdy konsumenci i podmioty gospodarcze powoli uczą się podejmować decyzje w warunkach nowej, podwyższonej niepewności. Wstrząs jest już lepiej amortyzowany. Powrotu do świata sprzed sześciu miesięcy nie ma i długo nie będzie. Ale wciąż mam dużą nadzieję i przekonanie, że druga połowa roku będzie dla gospodarki wyraźnie lepsza niż pierwsza.

Powyższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

piątek, 31 lipca 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Rośnie fala epidemii w USA

Stany Zjednoczone – największa gospodarka świata – mają ponownie problem z epidemią. Kraj od miesiąca przechodzi drugą falę zakażeń, a od kilku dni zaczyna również wyraźnie rosnąć w nim liczba zgonów z powodu COVID-19. Na razie poszczególne stany nie wprowadzają ponownych lockdownów, czyli zarządzeń o obowiązku pozostawiania w domu, ale widać spadającą aktywność konsumentów. Sytuacja w USA będzie teraz dość brutalnym testem dotyczącym efektów innego podejścia do zarządzania epidemią – znacznie luźniejszego niż do tej pory.

Liczba zakażeń w USA wyraźnie rośnie od miesiąca. Liczba zgonów rośnie od tygodnia i w ostatnich dniach wyniosła ok. 2,5 dziennie na milion mieszkańców. To wciąż mniej niż w czasie kwietniowego szczytu, ale więcej niż w poprzednich tygodniach i dużo więcej niż w Europie. Jak widać na załączonym wykresie, liczba zgonów z tytułu COVID-19 w Europie wynosi między 0,1 a 1 dziennie na milion mieszkańców (z wyjątkami takimi jak Czechy, gdzie zgonów jest bardzo mało, czy Wielka Brytania i Szwecja, gdzie wciąż jest ich relatywnie więcej). Jest to liczba na tyle niewielka, że nie widać jej wyraźnie na tle ogólnej śmiertelności w populacji. Z danych Euromomo (europejskie obserwatorium śmiertelności) wynika, że śmiertelność ogółem w Europie znajduje się obecnie poniżej długookresowej średniej dla analogicznej pory roku. W USA do niedawna ogólna śmiertelność była na poziomie zbliżonym do średniej historycznej, ale wkrótce może się to zmienić.

Dane wysokiej częstotliwości wskazują, że nowa fala epidemii w USA powoduje ograniczenie aktywności konsumentów, choć nie w skali obserwowanej w marcu. Na przykład, dane firmy OpenTable, która umożliwia zdalną rezerwację miejsc w restauracjach, wskazują, że od początku lipca lekko spada w USA liczba rezerwacji. Jest to jednak na razie spadek o kilka procent (w marcu rezerwacje spadły o 100 proc.) w porównaniu z czerwcem. Czyli konsumenci się boją, ale bez lockdownu ich aktywność nie jest mimo wszystko zamrożona.

Choć w Europie sytuacja epidemiczna jest na razie pod kontrolą, to obserwacja wydarzeń w USA wzmacnia wrażenie, że zagrożenie ze strony epidemii wciąż się utrzymuje. Rozwój wydarzeń w Stanach będzie też wskazówką, na ile można „przepuścić” falę choroby bez wprowadzania lockdownu. Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia oceny perspektyw funkcjonowania gospodarki w warunkach epidemii.

Warto jednak równocześnie pamiętać, że sytuacji w Stanach Zjednoczonych nie można przekładać jeden do jednego na europejskie warunki. Stan Zjednoczone płacą prawdopodobnie cenę za zbyt lekceważące podejście rządu i władz stanowych do zagrożenia – lekceważenie, które w Europie było raczej nieobecne po pierwszych zaskoczeniach chorobą. Na przykład, do dziś w wielu miejscach w USA nie ma obowiązku noszenia masek w miejscach publicznych. Sam prezydent przez długi czas odmawiał noszenia maski. Temat jest traktowany przez Amerykanów znacznie bardziej ideologicznie (nakaz noszenia masek=ingerencja rządu w życie prywatne) niż w Europie, co może im utrudniać walkę z epidemią. Dlatego nie należy wyciągać jednoznacznych wniosków, że sytuacja w USA musi się powtórzyć w Europie.

Powyższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

poniedziałek, 13 lipca 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Konsumpcja nie załamała się tak mocno, jak się obawiano

Analiza danych o PKB w pierwszym kwartale ma charakter paleontologiczny. Większość informacji sprzed epidemii pokazuje świat, który przeminął i nie prędko wróci. Ale mimo wszystko z piątkowych danych GUS na temat polskiej gospodarki można wyciągnąć pewne ciekawe wnioski na przyszłość. Przede wszystkim, zaskakująco wysoka konsumpcja sugeruje, że lockdown nie musiał uderzyć w wydatki konsumentów aż tak mocno, jak się obawiano. To może być potencjalnie sygnał wskazujący, że drugi kwartał nie przyniesie dwucyfrowego spadku PKB.

W pierwszym kwartale PKB Polski wzrósł o 2 proc. rok do roku. Konsumpcja wzrosła o 1,9 proc., a inwestycje o 0,9 proc.

Z tego zestawu informacji najbardziej interesująca jest konsumpcja, która wypadła lepiej od oczekiwań. Była w miarę zgodna z tym, co pokazywały dane o sprzedaży detalicznej (patrz wykres), podczas gdy wydawało się, że konsumpcja będzie słabsza niż sprzedaż, ze względu na wyjątkowo mocne ograniczenie wydatków na usługi (nie ujęte w statystykach sprzedaży detalicznej).

Jak to interpretować? Jeżeli do połowy marca konsumpcja rosła w tempie ok. 3,5 proc. (tak jak w poprzednim kwartale), to znaczy, że w okresie lockdownu musiała być o ok. 10 proc. niższa od normy. Byłby to wynik lepszy od wcześniejszych szacunków. Dane raportowane przez niektóre banki z transakcji kartami płatniczymi sugerowały, że aktywność konsumentów w okresie zamknięcia gospodarki spadła o ok. 20-30 proc. poniżej normy.

Możliwe, że zagadkę wysokiej konsumpcji rozwiązuje wysoka sprzedaż w małych osiedlowych sklepach, realizowana przy pomocy gotówki wyciągniętej z bankomatów ze strachu przed kryzysem. Coraz więcej danych pojawiający się na rynku wskazuje, że małe sklepy odnotowywały wzrosty sprzedaży w okresie społecznej kwarantanny. A do tego można dodać informacje o potężnych wypłatach z bankomatów realizowanych w marcu – najwyraźniej te pieniądze nie zostały pod poduszką.

Drugi kwartał będzie zapewne dla konsumpcji znacznie gorszy niż pierwszy. Ale jeżeli lockdown nie zamroził konsumpcji aż tak bardzo, jak się obawiano, to może spadek całego PKB w drugim kwartale też będzie mniejszy od obaw. Sądziłem, że możemy zanotować dwucyfrową redukcję produktu krajowego brutto. Teraz wydaje mi się, że spadek ma szansę być mniejszy.

Powyższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

poniedziałek, 1 czerwca 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Potężny fundusz szansą na ożywienie (w) Unii Europejskej

Francja i Niemcy proponują stworzenie specjalnego funduszu rekonstrukcji po kryzysie epidemicznym. Fundusz ma mieć duży potencjał finansowy, więc to potencjalnie może być ważny krok dla Unii Europejskiej i istotne narzędzie wspierania dynamicznego ożywienia gospodarczego. Nie jest to może dla UE tzw. gamechanger, ale skłonny jestem sądzić, że z perspektywy UE to najbardziej pozytywna informacja od wielu miesięcy. Unia tego potrzebowała i Polska też tego potrzebowała. Choć diabeł będzie oczywiście tkwił w szczegółach.

Fundusz ma mieć wielkość 500 mld euro, co stanowi niemal 4 proc. PKB krajów UE i (uwaga, uwaga…) ok. 50 proc. w relacji do wielkości obecnego, wieloletniego budżetu UE. Czyli w relacji do rocznego budżetu UE to może być ok. 300 proc. Fundusz ma być finansowany przez emisję obligacji przez Komisję Europejską, gwarantowanych dochodami z budżetu UE. Jeżeli pieniądze z funduszu byłyby wydane relatywnie szybko – powiedzmy w ciągu do dwóch lat – to mogłyby na przykład podnieść o połowę wielkość inwestycji publicznych w UE, a w mocniej dotkniętych kryzysem krajach nawet podwoić inwestycje. Oczywiście nie wiemy, czy pieniądze byłyby przeznaczone na inwestycje, ale taki cel należałby na pewno do najbardziej efektywnych pod względem wpływu na dynamikę PKB w okresie wychodzenia z recesji.

Ale znaczenie funduszu wykracza poza kwestie czysto finansowe. Z Polski tego nie widać dobrze, ale UE znalazła się w egzystencjalnym kryzysie w ostatnich dwóch miesiącach. Brak solidarności finansowej w obliczu niespotykanego wcześniej załamania PKB sprawił, że w krajach dotkniętych kryzysem gwałtownie wzrosły antyeuropejskie nastroje. Nawet liberalni i proeuropejscy Włosi pisali, że integracja europejska bez solidarności traci sens (patrz na przykład artykuł profesora Uniwersytetu Chicago Lugiego Zingalesa). Łącząc to z faktem, że kraje odzyskały kontrolę nad politykami, które mają duży potencjał do generowania konfliktów międzynarodowych (np. ochrona granic, pomoc publiczna dla firm), otrzymaliśmy wybuchową mieszankę, która docelowo mogła doprowadzić nawet do wzmocnienia procesów dezintegracyjnych w Europie.

Stworzenie funduszu rekonstrukcji to może być pierwszy krok w ostatnich miesiącach realnie ratujący integrację europejską. Dla Polski to bardzo ważne, ponieważ – w moim przekonaniu – integracja europejska to jeden z najważniejszych fundament naszych sukcesów gospodarczych i awansu cywilizacyjnego.

Ale jest też inny, bardziej prozaiczny powód, dla którego stworzenie funduszu może być korzystne dla Polski – może nas uratować przed dalszą utratą funduszy europejskich w nowej perspektywie finansowej. W obliczu gigantycznego kryzysu na południu Europy, cięcie alokacji dla lepiej radzących sobie krajów Europy Środkowej byłoby niemal pewne.

To wszystko brzmi pięknie, ale droga do funduszu jest jeszcze niestety daleka. Żeby stał się on efektywnym narzędziem polityki gospodarczej musi zostać spełnionych kilka istotnych warunków. Po pierwsze, Unia Europejska będzie potrzebowała nowych źródeł dochodów do obsługi kosztów nowego zadłużenia. To jest akurat zbieżne z postulatami Polski, ale w praktyce może być trudne politycznie. Po drugie, obligacje powinny być w grupie papierów wartościowych podlegających skupowi przez Europejski Bank Centralny, zarówno w ramach normalnych operacji płynnościowych z bankami, jak też w ramach działań kryzysowych. Po trzecie, na fundusz będą musiały zgodzić się wszystkie kraje UE, a kilka z nich już zapowiedziało sprzeciw. Warto jednak za ten projekt trzymać kciuki.

Powyższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

wtorek, 19 maja 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Eksport do Niemiec wzrósł mimo lockdownu

Handel zagraniczny Polski na kierunku Włochy/Francja załamał się. Ale jednocześnie handel w ramach Europy Środkowej, z uwzględnieniem Niemiec, był dość stabilny. Takie są pierwsze wnioski z danych o handlu zagranicznym za marzec. Intrygująca jest ta stabilność handlu w naszym regionie, w warunkach załamania produkcji motoryzacyjnej.

Cały polski eksport towarów spadł w marcu o 7,5 proc. rok do roku, a eksport usług o 10,6 proc. (według danych NBP) Były to oczywiście najsłabsze odczyty od czasów wielkiego kryzysu finansowego (towary) i kryzysu strefy euro (usługi).

Rozbicie geograficzne pokazuje jednak ogromne zróżnicowanie* w dynamice sprzedaży zagranicznej (wg danych GUS). Eksport do Niemiec wzrósł w marcu w przybliżeniu** o 2,5 proc. rok do roku, do Czech spadł tylko o 2,4 proc., za to eksport do Francji spadł aż o 28 proc., a do Włoch o 23 proc. Co ciekawe, mocno wzrósł eksport do Rosji.

Widać więc, że Europa Środkowo-Wschodnia jest mniej dotknięta zaburzeniami aktywności gospodarczej niż Europa Zachodnia. Oczywiście dane za kolejne miesiące mogą wyglądać inaczej. Zobaczymy, czy polscy dostawcy zostaną dotknięci przez ewidentne pogorszenie perspektyw niemieckich producentów na rynkach światowych.

Chciałbym dziś Państwa zachęcić do subskrypcji PB Forecast, który przygotowują analitycy SpotData. Jest to codzienny serwis z najważniejszymi danymi ekonomicznymi. Do wyboru mamy cztery serwisy: Makro UE (dla krajów Unii), Makro Wschód (dla Białorusi, Rosji i Ukrainy), Opakowania (dla producentów opakowań) i Metale (dla producentów i dystrybutorów metali). Teraz PB Forecast jest dostępny przez miesiąc w promocyjnej cenie. Informacje znajdą Państwo na banerze poniżej.

*Dane o eksporcie ogółem przedstawiłem na podstawie statystyk NBP, które są w tym momencie dokładniejsze. Natomiast dane w rozbiciu geograficznym przedstawiłem na podstawie statystyk GUS, które w tym momencie są mocno niedokładne **GUS podał na razie dane tylko w zaokrągleniu do 100 mln euro, co oznacza, że finalnie dynamiki eksportu mogą się różnić nawet o kilka procent.

Powyższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

piątek, 15 maja 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Lekki powiew optymizmu

Rząd zapowiedział zniesienie od najbliższego poniedziałku kolejnych restrykcji w aktywności gospodarczej i społecznej. Wychodzenie ze społecznej kwarantanny przebiega nieco szybciej niż można było oczekiwać. Są też pewne nieśmiałe anegdotyczne sygnały, że aktywność konsumentów wyraźnie się podniosła. Ale na horyzoncie wciąż wisi ciemna chmura w postaci „niewypłaszczonej” krzywej zachorowań w paru województwach – co pokazuję na wykresie.

Od poniedziałku działalność mogą rozpocząć usługi fryzjerskie i kosmetyczne oraz punkty gastronomiczne. Oczywiście w zaostrzonym rygorze sanitarnym. Można więc powiedzieć, że wiele istotnych branż usługowych zostało już odblokowanych. W zamknięciu pozostają jeszcze imprezy masowe, wszystkie aktywności wymagające zgromadzeń, czy transport lotniczy. Istotnym ograniczeniem gospodarczym jest też utrzymujące się zamknięcie szkół, które obniża podaż pracy i tym samym aktywność gospodarczą. Wprawdzie od 25. maja ruszyć ma opieka nad dziećmi z klas 1-3, ale sądząc po doświadczeniach z otwieraniem przedszkoli nie możemy oczekiwać masowego powrotu dzieci do szkół.

Istotne jest jednak, że konsumpcja zaczyna odżywać. Banki podają, że aktywność płatnicza konsumentów wyraźnie wzrosła w pierwszej dekadzie maja. Na przykład, z danych podawanych na Twitterze przez mBank wynika*, że w między 4 a 10 dniem miesiąca maja transakcje konsumentów były o ok. 13 proc. niższe niż w analogicznych dniach zeszłego roku, podczas gdy analogiczna analiza dla kwietnia wykazywała spadek o ok. 33 proc. rok do roku. Dość podobne dane pokazał bank PKO BP.

Są też inne tzw. dowody anegdotyczne. Rozmawiałem wczoraj z przedstawicielem jednej z branż usługowych, który twierdzi, że niektóre firmy z jego branży notują taki wzrost obrotów, że muszą rezygnować z możliwości odstawienia pracowników na „postojowe”. Nie jest to w żadnej mierze powrót do normalności, ale wyjście z kwietniowego dołka jest odczuwalne.

Maj jest zatem okresem testowania nastrojów konsumentów po kwarantannie. Z największą ciekawością czekam na odczyty indeksów nastrojów pod koniec miesiąca. Bo na razie sygnały, o których piszę, są niemal wyłącznie z bardzo ograniczonych źródeł, lub wręcz wyłącznie anegdotyczne.

Ale najbliższe dni będą też okresem testowania sprawności administracji. Zobaczymy, jak system ochrony zdrowia oraz inspekcja sanitarna poradzą sobie z dużym ogniskiem zakażeń COVID-19 w kopalniach na Śląsku. Na razie widać, że rząd jest przekonany, że to ognisko można opanować bez nakładania dodatkowych restrykcji na aktywność ludności w województwie. Miejmy nadzieję, że to się uda.

* Bank nie podał dokładnych liczb, a jedynie wykres – wniosek ilościowy jest mój

Powyższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

czwartek, 14 maja 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Polska dokłada do pieca prawie najmocniej wśród krajów UE

Analizy Komisji Europejskiej wskazują, że Polska zastosowała prawie największy (w relacji do PKB) program wsparcia fiskalnego gospodarki wśród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Jest to sprzeczne z intuicją, która podpowiada, że największe zdolności fiskalne powinny mieć kraje najbardziej wiarygodne, a mniejsze – rynki wschodzące. Ale zdarza się to przecież nie pierwszy raz. W latach 2008-2009 Polska należała do krajów o największej stymulacji fiskalnej. I dobrze na tym wyszliśmy. Możemy mieć nadzieję, że tym razem będzie podobnie.

Wielkość wsparcia budżetowego dla gospodarki mierzyć jako zmianę deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych między 2019 i 2020 r. Najlepiej po odjęciu kosztów obsługi długu i efektów cyklicznych. Chodzi zatem o zmianę wskaźnika, który fachowo nazywa się cyklicznie wyrównanym bilansem pierwotnym.

Prognozy Komisji Europejskiej wskazują, że tak mierzona stymulacja fiskalna będzie w Polsce drugą największą w krajach UE. Powiększymy wskaźnik deficytu do PKB aż o 5,4 pkt proc., podczas gdy średnia dla Unii Europejskiej wynosi 3,6 proc. Znaleźliśmy się też w dość zaszczytnym gronie – między Danią a Niemcami, krajami z najwyższą wiarygodnością kredytową.

Czy to dobrze? Sądzę, że dobrze. Kryzys jest głęboki i to nie jest czas na oszczędzanie w budżecie. Gospodarstwa domowe zaczęły mocno oszczędzać, więc jeżeli rząd nie zrównoważy tego skokowym wzrostem deficytu (czyli ujemnych oszczędności) to dojdzie do gigantycznego wzrostu bezrobocia. A mamy w miarę zdrową strukturę gospodarki, o którą warto walczyć.

Tak mocne i szybkie powiększenie deficytu na pewno niesie ze sobą ryzyka. Ale dziś nie ma wyborów bez dużego ryzyka.

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

piątek, 8 maja 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Inflacja spada, choć ludność wciąż jej się boi

W kwietniu inflacja w Polsce wyraźnie się obniżyła, wracając do przedziału, w którym najchętniej widzi ją Narodowy Bank Polski. Jednocześnie ludność inflacji boi się coraz bardziej, co widać po rosnących oczekiwaniach inflacyjnych. Te obawy wynikają prawdopodobnie z faktu, że uwaga konsumentów w wyjątkowym stopniu koncentruje się obecnie na żywności, a ta wyraźnie drożeje. W najbliższych miesiącach ogólna inflacja poza żywnością powinna się obniżać – przynajmniej jeżeli w Polsce powtórzą się zjawiska widoczne w Europie Zachodniej.

W kwietniu inflacja wyniosła 3,4 proc., wobec 4,6 proc. w kwietniu. Jednym z głównych powodów obniżenia dynamiki cen jest potężny spadek cen paliw, które w kwietniu były średnio niemal o 19 proc. niższe niż w analogicznym miesiącu przed rokiem. Tylko ten czynnik obniżył inflację niemal o 1 pkt proc.

Jednocześnie badania GUSu prowadzone wśród gospodarstw domowych pokazują, że oczekiwania inflacyjne są najwyższe od marca 2011 r. Co więcej, od wejścia Polski do UE te oczekiwania tylko raz były wyższe niż w kwietniu – właśnie w marcu 2011 r. Ludzie ewidentnie oczekują, że ceny będą rosły szybciej.

Co się zatem dzieje? Dlaczego ludzie boją się inflacji, skoro ona spada?

Jedno wyjaśnienie może być takie, że ludzie ulegli fali strachu związanej z publikowanymi w mediach ostrzeżeniami przed inflacją. Niektórzy ekonomiści ostrzegają przed negatywnymi skutkami zwiększania długu publicznego i angażowania się banku centralnego w pomoc rządowi, sugerując, że grozi nam wysoki wzrost cen. Dowody anegdotyczne wskazują, że takie opinie rozchodzą się bardzo szybko w społeczeństwie.

Ja jednak sądzę, że ważniejsze jest inne wyjaśnienie rosnących oczekiwań inflacyjnych – ludność po prostu jeszcze nie dostrzegła spadku dynamiki cen. Paliwa tanieją, ale kupuje je znacznie mniej ludzi niż wynika to z wag stosowanych przez GUS przy wyliczaniu inflacji. W czasie kwarantanny ludzie kupowali głównie żywność i inne konieczne towary i usługi. A wśród nich wiele było takich, które drożały.

Wiele wskazuje, że w kolejnych miesiącach wstrząs gospodarczy powinien wywierać presję na spadek cen. Zobaczmy, co dzieje się w Europie Zachodniej. Ostatnie dane ze strefy euro pokazują, że kwietniu taniały tam nie tylko paliwa, ale też spadała tzw. inflacja bazowa – ceny po wyłączeniu żywności i energii. Popyt staje się coraz słabszy, nawet słabszy niż ograniczenie podażowe. To sprawia, że firmy obniżają ceny lub wstrzymują się z ich podwyżkami. Choć żeby potwierdzić trend spadkowy trzeba poczekać do maja/czerwca, kiedy część usług nieobecnych na rynku wróci do sprzedaży. Zobaczymy na przykład, co stanie się cenami takich usług jak bilety lotnicze, gdzie podaż będzie zapewne mocno ograniczona. Wydaje mi się, że takie kategorie produktów mogą drożeć i dlatego ogólny spadek cen nie będzie aż tak głęboki jak oczekują pesymiści.

Powyższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

Jeśli chcecie się dowiedzieć jak pandemia COVID-19 może wpłynąć na Waszą firmę i gospodarkę polecamy PB Forecast Makro UE „Monitoring kryzysowy”.

Pobierz jedną bezpłatną analizę

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

poniedziałek, 4 maja 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Ekonomiści wciąż zakładają relatywnie płytką recesję

Przeciętny ekonomista oczekuje, że w tym roku polska gospodarka skurczy się o 2 proc. Tak wynika z ankiety przeprowadzonej przez Narodowy Bank Polski na rynku. Wygląda to na umiarkowanie optymistyczny scenariusz.

NBP jak co kwartał pytał ekonomistów rynkowych i akademickich o prognozy dla polskiej gospodarki na najbliższe lata. Tym razem wyniki ankiety były szczególnie ciekawe, bo niepewność jest wyjątkowo wysoka. I widać to w odpowiedziach. O ile zwykle pesymistów i optymistów nie dzieli więcej niż 1 pkt proc. w prognozach PKB, o tyle dziś jest to aż 6 pkt proc. Największy pesymista w ankiecie NBP oczekuje spadku PKB o 5,5 proc. w 2020 roku, a największy optymista wzrostu o 0,5 proc. Środkowy w tej grupie ma prognozę na poziomie -2 proc.

Prognozy na kolejne lata są równie rozstrzelone. Największy pesymista oczekuje wzrostu PKB o zaledwie 0,8 proc. w 2022 r., a największy optymista o 4,4 proc. Nie każdy zatem wierzy w szybkie ozdrowienie gospodarki po pandemii.

To, co przykuło moją większą uwagę, to prognozy inflacji. Są one bardzo stabilne jak na skalę niepewności w gospodarce. Medianowa prognoza inflacji na ten rok wynosi 3,3 proc., a na kolejne lata jest właściwie bardzo blisko środka celu inflacyjnego NBP (2,5 proc). Maksymalne prognozy nie sięgają nawet 4 proc. Czyli nikt nie oczekuje, że nadchodzące ogromne luzowanie polityki pieniężnej wywoła – przy ograniczonej podaży dóbr i usług – podwyższoną inflację. Nie twierdzę, że wysoka inflacja to powinien być scenariusz bazowy, ale dziwi mnie, że nikt nie uważa, iż wysoka inflacja mieści się w zasięgu prawdopodobnych scenariuszy (badanie zawiera szacunki przedziałów ufności, one też nie wskazują na podwyższone ryzyko wysokiej inflacji).

W mojej ocenie wyniki ankiety NBP są dość optymistyczne. Tylko 2 proc. spadek PKB przy najsilniejszej pandemii od 100 lat (pod względem siły infekowania wirusa i wskaźnika umieralności, a nie liczby ofiar) można uznać za optymistyczną wizję. Podobnie 2-3 procentową inflację można uznać za wyraz dużej wiary w zdolność rządu i banku centralnego do płynnego przeprowadzenia kraju przez turbulencje. Ja myślę, że może być grany gorszy scenariusz, ale dziś potrzeba nam optymizmu, więc nie będę już psuł Państwu dnia.

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

Jeśli chcecie się dowiedzieć jak pandemia COVID-19 może wpłynąć na Waszą firmę i gospodarkę polecamy PB Forecast Makro UE „Monitoring kryzysowy”.

Pobierz jedną bezpłatną analizę

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

środa, 8 kwietnia 2020CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Kilka przemyśleń na temat rynku nieruchomości

Co będzie działo się z cenami mieszkań w obliczu epidemii i spadku aktywności gospodarczej? Słyszałem to pytanie już wielokrotnie. Nie mam jednak na nie dobrej odpowiedzi, tym bardziej, że nie jestem analitykiem tego rynku. Mam natomiast kilka przemyśleń co do czynników makroekonomicznych, które będą w grze w najbliższych miesiącach i kwartałach. Sądzę, że powinien wystąpić spadek cen, aczkolwiek wiele czynników, które pchały ceny w górę, pozostanie w mocy.

Moje spojrzenie na ceny nieruchomości zawiera się w trzech punktach.

Po pierwsze, ceny mieszkań są dość cykliczne, czyli poruszają się w podobnym kierunku, co kluczowe zmienne makroekonomiczne, jak wzrost gospodarczy czy bezrobocie. Widać to na wykresach poniżej. Więc gwałtowny spadek PKB i później ewentualny brak V-kształtnego szybkiego odbicia powinien przełożyć się na spadek cen mieszkań. Wraz z rosnącym bezrobociem mniej będzie osób chętnych do kupienia nieruchomości do zamieszkania. Wraz ze spadkiem aktywności w turystyce mniej będzie chętnych do kupienia nieruchomości na wynajem krótkookresowy. Popyt więc się obniży, a jednocześnie podaż nie ma szans zareagować tak szybko.

Po drugie, mieszkania są traktowane jako lokata kapitału i ten czynnik może być wciąż w grze w warunkach spadających stóp procentowych. Inwestycja w mieszkanie dziś wiąże się oczywiście z dużo, dużo większym ryzykiem niż jeszcze kilkanaście tygodni temu, bo zwiększyło się ryzyko związane z najemcami. Ale jednocześnie spada zyskowność innych, alternatywnych klas aktywów – kto wie, czy po korekcie o ryzyko spadek atrakcyjności innych klas aktywów nie jest większy (mowa o polskim, nie globalnym rynku). Sądzę, że wychodzenie z kryzysu będzie wiązało się z bardzo niskimi realnymi stopami procentowymi ze względu na dużą niepewność, niski stopień wykorzystania mocy produkcyjnych i potrzebę utrzymania wyraźnie dodatniej inflacji. Lokaty bankowe będą przynosiły realne straty. Akcje i obligacje korporacyjne to na polskim rynku oferta tylko dla bardzo doświadczonych inwestorów. Fundusze inwestycyjne bywają dość drogie. Mieszkania więc przez część zamożniejszych osób będą wciąż traktowane jako atrakcyjna alternatywa. Aczkolwiek…

Po trzecie, w czasie spłacania zobowiązań fiskalnych po kryzysie dla rządzących bardzo atrakcyjną opcją będzie wprowadzenie wyższych podatków od nieruchomości. Wydaje się, że może to być istotny czynnik ryzyka dla inwestycji w nieruchomości. Koszty amortyzowania wstrząsu gospodarczego przez budżet państwa mogą być tak duże, że gdy kurz opadnie pojawi się wiele inicjatyw podatkowych. Będzie to zresztą pożądane. A podatki majątkowe są relatywnie najmniej szkodliwe dla aktywności gospodarczej i jednocześnie dość atrakcyjne politycznie (uderzają w najzamożniejszych).

Podsumowując, dwa czynniki będą oddziaływać negatywnie na ceny nieruchomości, a jeden – pozytywnie. Jeżeli mają Państwo ustrukturyzowane przemyślenia odnośnie tego problemu, zapraszam do kontaktu – ciekawe opinie mogę któregoś dnia przekazać wszystkim czytelnikom.

***

Jeszcze kilka słów o krzywej epidemii (dane poniżej). Prawie wszędzie widać wypłaszczenie. W najbardziej dotkniętych krajach spada liczba dziennych zgonów. Idziemy w lepszym kierunku. Teraz największe wyzwanie będzie polegało na takiej organizacji życia społecznego, by po wygaśnięciu tej fali nie pojawiła się szybko kolejna.

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

Jeśli chcecie się dowiedzieć jak pandemia COVID-19 może wpłynąć na Waszą firmę i gospodarkę polecamy PB Forecast Makro UE „Monitoring kryzysowy”.

Pobierz jedną bezpłatną analizę

O Autorze:

Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData

Ignacy Morawski jest pomysłodawcą projektu i szefem zespołu SpotData. Przez wiele lat pracował w sektorze bankowym (WestLB, Polski Bank Przedsiębiorczości), gdzie pełnił rolę głównego ekonomisty. W latach 2012-16 zdobył wiele wyróżnień w licznych rankingach, zajmując m.in. dwukrotnie miejsce na podium konkursu na najlepszego analityka makroekonomicznego organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i Narodowy Bank Polski. W 2017 roku znalazł się na liście New Europe 100, wyróżniającej najbardziej innowacyjne osoby Europy Środkowej, publikowanej przez „Financial Times”. Absolwent ekonomii na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie i nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

wtorek, 7 kwietnia 2020CZYTAJ WIĘCEJ