Budownictwo
Dlaczego pozwolenia na budowę mieszkań biją rekordy

Rynek mieszkaniowy nie wykazuje oznak żadnego spowolnienia. Wprawdzie w pierwszych miesiącach roku były widoczne sygnały osłabienia aktywności, ale wiosna przyniosła mocne dane. Dotyczy to liczby pozwoleń na budowę, rozpoczętych projektów, czy – od strony popytowej – przyznanych kredytów.

Dlaczego tak się dzieje? Spójrzmy na pozwolenia na budowę mieszkań. W maju ich liczba była rekordowa – 27 tys. Poprzedni rekord, z marca 2018 r., wynosił niewiele ponad 25 tys. Po usunięciu efektów sezonowych widać, że trend jest dość stabilny, a majowy skok można uznać jako odbicie po spadkach z późnej zimy. Ale ważne, że na razie trend się nie odwraca.

Jak widać na wykresie, kluczowym czynnikiem napędzającym rynek jest dobra sytuacja na rynku pracy. Liczba pozwoleń na budowę mieszkań jest niemal perfekcyjnie skorelowana z odsetkiem Polaków wskazujących, że relatywnie łatwo można znaleźć pracę. Ludzie kupują mieszkania wtedy, gdy czują się bezpiecznie finansowo. A deweloperzy reagują nowymi projektami.

Rynek mieszkaniowy odwróci się wtedy, gdy z rynku pracy nadejdą gorsze sygnały. Kiedy to będzie? Oby jak najpóźniej. Widać pewne oznaki spowolnienia gospodarczego, ale to na razie za mało by wywołać zwolnienia pracowników na szerszą skalę. Do tego dochodzi jeszcze pytanie o wpływ ewentualnego odpływu części imigrantów na rynek mieszkań. Jeżeli część Ukraińców wyjedzie z Polski, wówczas popyt na najem mieszkań może się obniżyć (zresztą ostatnio widać lekkie hamowanie dynamiki opłat za wynajem), a za tym pójdzie niższy popyt na mieszkania. Tu też widać pewne negatywne sygnały, ale wciąż na małą skalę. Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

środa, 26 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Rynek pracy
Największy spadek zatrudnienia od ponad pięciu lat. Co to oznacza?

W ostatnich dniach z polskiej gospodarki napłynęło wiele istotnych danych i większość z nich miała pozytywny wydźwięk, ale skupię się na jednym wskaźniku, który wypadł bardzo słabo. Nie dlatego, że chcę czymkolwiek straszyć, ale dlatego, że tkwi w tym sygnał dotyczący zmiany strukturalnej w polskiej gospodarce. Chodzi o zatrudnienie. Spadło ono w maju najmocniej od ponad pięciu lat. I co ciekawe, stało się to w warunkach, gdy popyt na pracę jest mocny. Wniosek? Chyba spada podaż pracy.

Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw obniżyło się w maju niemal o 12 tys. osób. Dotyczy to grupy przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej 10 osób i nie należących do branż finansowych. Ale innych danych miesięcznych nie ma. Ostatni raz głębszy spadek zatrudnienia wystąpił w grudniu 2012 r. A nie licząc grudni, gdy zatrudnienie generalnie ma niższą dynamikę niż w innych miesiącach roku, to ostatni spadek jest największy od czerwca 2009 r. Jak widać na wykresie poniżej, majowy spadek jest naprawdę zaskakująco głęboki.

Co ciekawe, nic nie wskazuje na to, by nagle spadł popyt na pracę wśród firm. Dane ankietowe prowadzone wśród gospodarstw domowych pokazują, że ich nastroje są rekordowo dobre, a percepcja zmian na rynku pracy zmieniła się na plus w ostatnich miesiącach. Czyli pracownicy nie czują pogorszenia. Widać to też na wykresie poniżej. Również twarde dane ze sfery produkcyjnej są dobre. W czerwcu produkcja przemysłowa wzrosła o 7,7 proc. rok do roku, czyli zgodnie z trendem z ostatniego roku. Firmy podnoszą też szybko wynagrodzenia – w maju o 7,7 proc. rok do roku, co jest bliskie cyklicznemu szczytowi. Nie ma jeszcze danych z budownictwa za maj, może tam nastąpiło jakieś tąpnięcie, ale to raczej nie powinno aż tak gwałtownie wpłynąć na rynek pracy.

A zatem wiele wskazuje, że spadek zatrudnienia to w dużej mierze skutek zmian podażowych. Bardzo możliwe, że napływ imigrantów stanął w miejscu lub nawet się odwrócił – część osób wróciła do domu lub wyjechała na Zachód. Na to nakłada się odpływ siły roboczej na emeryturę. O ile w latach 2016-2017 miesięczny przyrost emerytów i rencistów wynosił ok. 3 tys., o tyle od 2018 r. miesięczny przyrost sięga 8-10 tys. (to nie uwzględnia jednorazowego odpływu z tytułu obniżenia wieku emerytalnego). Oczywiście nie każdy emeryt to osoba niepracująca, ale szybszy odpływ osób z siły roboczej do grona emerytów będzie niewątpliwie coraz bardziej widoczny.

Możliwe, że w maju nastąpił zintensyfikowany odpływ w tych dwóch kierunkach – więcej imigrantów wyjechało i więcej osób przeszło na emeryturę.

Rynek pracy wchodzi w nową erę, trudną dla przedsiębiorców i raczej korzystną dla pracowników.

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych o zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

poniedziałek, 24 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Inflacja, ceny
Czy Glapiński podąży za Draghim?

To może być dla światowej gospodarki przełomowy moment. Przynajmniej w obecnym cyklu. Dwa najważniejsze banki centralne świata – Fed i Europejski Bank Centralny – szykują się do luzowania polityki pieniężnej.  Fed sygnalizuje to od dłuższego czasu i może obciąć stopy dziś lub w lipcu, a prezes EBC Mario Draghi wczoraj zapowiedział podjęcie takich działań. Jego zdaniem bank może obniżyć stopy procentowe, podjąć skup dodatkowych aktywów (np. obligacji rządowych) i postarać się o podniesienie przejściowo inflacji powyżej celu inflacyjnego. Rynki zareagowały na te zapowiedzi bardzo pozytywnie – ceny akcji i obligacji wyraźnie wzrosły.

A czy Polska dołączy do tej monetarnej imprezy? Czy Narodowy Bank Polski, kierowany przez Adama Glapińskiego, może obniżyć stopy procentowe? Rynek kontraktów terminowych na WIBOR zaczął wyceniać taką możliwość. Ale sądzę, że jesteśmy od takiego scenariusza jeszcze daleko. Musiałoby dojść do istotnego obniżenia wzrostu gospodarczego lub bardzo znaczącego umocnienia złotego.

Warto spojrzeć na wczorajsze dane o inflacji w UE, by zrozumieć, dlaczego NBP może być dalej od decyzji o luzowaniu polityki pieniężnej niż EBC. Eurostat podał wczoraj szczegółowe dane o inflacji w maju. Jak widać na wykresie poniżej, po raz pierwszy od sześciu lat inflacja w Polsce jest w tym roku wyraźnie wyższa niż inflacja w strefie euro. Widać to od stycznia, ale na wiosnę ta różnica pogłębiła się. Inflacja bazowa w Polsce wyniosła 1,8 proc., a w strefie euro 0,8 proc. (są to dane HICP – wg metodologii Eurostatu). Ostatni raz taka różnica wystąpiła w 2012 r.

Różnica w inflacji odzwierciedla w pewnym stopniu różnice w sile cyklu koniunktury. Strefa euro zwolniła ostatnio, a polska gospodarka trzyma się solidnie. Co więcej, w Polsce będziemy mieli do czynienia ze stymulacją fiskalną – dodatkowymi transferami społecznymi w wysokości ok. 1,5 proc. PKB. Część z nich zostanie sfinansowana wyższym deficytem. Polska zatem aż tak rychłego luzowania polityki pieniężnej jak strefa euro nie potrzebuje.

Luzowanie polityki pieniężnej w strefie euro i utrzymanie jej bez zmian w Polsce może oczywiście oznaczać napływ kapitału portfelowego do Polski i umocnienie złotego. Gdyby to umocnienie było bardzo znaczące, wtedy w Radzie Polityki Pieniężnej na pewno pojawią się wnioski o obniżki stóp. Ale na razie jest to gdybanie. Twarde dane są takie, jak na wykresie.

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych o inflacji HICP : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

środa, 19 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Inflacja, ceny
Co drożejąca pietruszka i wizyty lekarskie mówią o gospodarce

Drożeje w Polsce żywność i to przykuwa uwagę ludzi i mediów. Ale w procesach cenowych w gospodarce znacznie ciekawsze i ważniejsze są inne zjawiska, przede wszystkim drożejące usługi. Jako przykład niech posłuży fakt, że ceny usług lekarskich rosną najszybciej w tej dekadzie i prawie najszybciej w tym stuleciu. Pokazuję to na wykresie poniżej. Dlaczego to jest ważne? Bo wzrost cen usług może mieć trwały charakter, a żywności – niekoniecznie.

W piątek GUS podał szczegółowe dane o inflacji za maj. Wyniosła ona 2,4 proc., czyli była nieznacznie wyższa niż wskazał tzw. szybki odczyt opublikowany dwa tygodnie temu. Inflacja nareszcie jest blisko celu NBP i można to uznać za zjawisko jak najbardziej pozytywne dla gospodarki. Umiarkowana inflacja najlepiej łączy interesy firm i konsumentów, producentów i kupujących, inwestujących i oszczędzających. Niska inflacja w ostatnich latach uderzała w marże firm i mogła być jednym z czynników blokujących inwestycje. Dobrze więc, że okres niskiej inflacji dobiegł końca.

Najszybciej drożeją w tym momencie niektóre towary spożywcze. Na przykład, warzywa były w maju o 22,6 proc. droższe niż przed rokiem i był to najszybszy wzrost ich cen od listopada 2010 r. Medialnym symbolem tego wzrostu stała się drożejąca pietruszka. Wzrost cen żywności zyskuje też znaczenie polityczne, ponieważ jest wdzięcznym tematem kampanii wyborczej.

Jednak z ekonomicznego punktu widzenia to nie drożejąca żywność jest najciekawszym zjawiskiem cenowym. Ceny żywności są bardzo zmienne i zależą w dużej mierze od pogody i cen surowców, nie można wykluczyć, że za rok warzywa będą dużo tańsze.

Najistotniejszym zjawiskiem cenowym jest wzrost cen usług. Dlaczego to istotne? Bo w tym odzwierciedla się mechanizm przekładania płac na ceny. Wynagrodzenia w Polsce rosną bardzo szybko ze względu na kurczącą się podaż siły roboczej i silny popyt. Długo nie przekładało się to na ceny, a firmy akceptowały niższe marże. Ale 2019 r. przyniósł zmianę. W wielu obszarach gospodarki widać, że pracochłonne usługi drożeją – restauracje, hotele, fryzjerzy, gazety, pomoc domowa. Skoro płace zaczęły przekładać się na ceny, to znaczy, że inflacja może utrzymać się dłużej. I dobrze.

Ale ceny usług mówią nam też coś istotnego o długookresowych wyzwaniach gospodarki. Wzrost cen usług lekarskich pokazuje, jak dużym problemem będzie pogodzenie rosnącego popytu na te usługi (ze względu na wzrost odsetka osób powyżej 60 roku życia) i ograniczonej podaży pracowników. Sądzę, że to wyzwanie jest jednym z kluczowych wyzwań społecznych dla Polski w nadchodzącej dekadzie – na równi z zanieczyszczeniem powietrza i dostosowaniami do zmian w polityce klimatycznej.

Wniosek? Obecny poziom inflacji należy uznać za optymalny dla gospodarki. Choć zawsze są grupy, które na rosnących cenach będą tracić. Przy czym sugerowałbym mediom, by zamiast na pietruszce skoncentrowały się bardziej na lekarzach.

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych o inflacji : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

poniedziałek, 17 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Makroekonomia
Ile mogą kosztować Polskę i Europę amerykańskie cła na samochody

Istnieje ryzyko, że wojna handlowa prowadzona przez USA dotknie wkrótce bezpośrednio Unię Europejską. Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował wczoraj badanie, które pokazuje, jak rozłożą się między kraje koszty związane z ewentualnymi cłami na sprzedaż towarów do USA. Polska należy do krajów … najmniej dotkniętych ewentualnymi amerykańskimi cłami. Choć trzeba pamiętać, że to badanie nie szacuje wielu istotnych efektów związanych z wojną handlową.

Ekonomiści MFW szacują, że 25 proc. cło na import samochodów i części do Stanów Zjednoczonych zaaplikowane łącznie dla wszystkich krajów świata obniżyłoby PKB Unii Europejskiej w krótkim okresie o 0,1 proc. Gdyby cła były nałożone tylko na UE, efekt byłby większy, choć nie dużo większy. Najbardziej dotknięte spośród krajów UE byłyby Niemcy, a później kolejno – Szwecja, Słowacja, Czechy, Włochy, Wielka Brytania, Belgia, Słowenia i Węgry. W tym szacunku Polska nawet nie jest wymieniana, jest daleko na liście.

Autorzy szacują też, jaki byłby efekt nałożenia ogólnego cła na cały import do USA w wysokości 5 proc. Wpływ na PKB UE wyniósłby -0,2 proc., a Polska znajduje się na … 19. miejscu wśród krajów UE pod względem siły wpływu.

Jeden z wielu powodów tej relatywnie niskiej ekspozycji jest taki, że Polska ma niższy od krajów rozwiniętych wkład własnej wartości dodanej do ogólnej wartości produkcji w branży motoryzacyjnej (i innych branżach). Na przykład, w ogólnej wartości polskiego eksportu samochodów i części, wartość dodana wytworzona w Polsce to ok. 48 proc., podczas gdy we Włoszech czy Niemczech jest to znacznie ponad 60 proc. Tłumacząc obrazowo i w dużym uproszczeniu te obliczenia, ze 100 euro wydanych na elementy aluminium, energię i wynajem hal, my wytwarzamy towar o wartości na poziomie niecałych 200 euro i wysyłamy dalej, a producenci włoscy czy niemieccy z tej samego wkładu tworzą towary o wartości zbliżonej do 300 euro. Więc te kraje rozwinięte tracą więcej w PKB (czyli wartości dodanej) niż Polska w warunkach negatywnego wstrząsu popytowego.

Te analizy są w pewnym sensie dla perspektyw polskiej gospodarki pocieszające. Polecam zresztą tę analizę nie tylko dlatego, że parę razy znajduje się w niej słowo „Polska”, ale przede wszystkim dlatego, że ciekawie pokazuje, jak wstrząsy popytowe rozchodzą się po łańcuchu dostaw między różnymi krajami.

Ale autorzy przyznają, że wielu pośrednich efektów wojny handlowej nie szacują – m.in. efektów obniżenia zaufania w gospodarce, co przełożyłoby się na inwestycje. Sądzę więc, że finalnie efekt ewentualnych amerykańskich ceł byłby istotnie wyższy niż wspomniane dziesiąte części punktu procentowego. Choć nie powinien być to sam w sobie cios, który doprowadzi europejską gospodarkę do recesji.

Wpływ 25 proc. cła na import samochodów i części do USA. Środkowy panel pokazuje wpływ na PKB poszczególnych krajów, w proc.
Autor: Ignacy Morawski

Analiza MFW : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

czwartek, 13 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Bez kategorii
Nowe pokolenie szansą dla gospodarki

Nie ma dziś danych, które zmieniłyby istotnie obraz świata wokół nas, pokażę więc dane, które wskazują, jak zmieni się przyszły świat – a przynajmniej świat rynku pracy. Fakt, że współcześni pracownicy wchodzący na rynek pracy funkcjonują w warunkach bardzo niskiej stopy bezrobocia będzie miał kolosalny wpływ na ich zachowania, wymagania, style zarządzania nimi. Pracodawcy często narzekają, ale moim zdaniem jest to zmiana pozytywna.

Na Europejskim Kongresie Finansowym w Sopocie zaprezentowaliśmy raport pt. „Pokolenie Z w finansach i na rynku pracy”, przygotowany dla Providenta. Pokazaliśmy w nim, jak pokolenie obecnych 15-24 latków może różnić się od poprzednich pokoleń. Temat zachowań na rynku pracy był jednym z kluczowych zagadnień raportu i inspiracji do jego przygotowania, ponieważ często – przy okazji różnych analiz – dostajemy sygnały od pracodawców, jak dużym wyzwaniem jest dla nich zarządzanie zmianą pokoleniową. Specjaliści od HR obecni na debacie w Sopocie potwierdzili, że nadchodzi pokolenie o nowym obliczu.

Raport zawiera wiele ciekawych wniosków, ale zwrócę uwagę na jedną liczbę. Ponad 60 proc. osób z pokolenia Z oczekuje, że w ciągu pięciu lat będzie zarabiać co najmniej 3-4 tys. zł na rękę. Co najmniej! To oznacza, że większość młodych ludzi oczekuje, że całkiem szybko będzie zarabiać więcej niż wynosi dziś krajowa mediana płac. Analizując wyniki można postawić hipotezę, że Zetki będą miały w przyszłości znacznie wyższe oczekiwania finansowe niż milenialsi. Sądzę, że jest to wniosek zbliżony do doświadczeń wielu menedżerów.

Co z tego wynika? To jest jeden z przejawów rewolucji płacowej, która dokonuje się w Polsce. Przez pierwsze trzy dekady po transformacji pracownik był tani i mało asertywny. Teraz zaczyna się to zmieniać. Twarde dane pokazują, że udział płac w PKB rośnie po raz pierwszy od niemal 30 lat. A badanie takie jak nasze o pokoleniu Z wskazują, że może zmieniać się też mentalność pracowników. Specjaliści obecni na debacie w Sopocie mówili, że młodzi ludzie nie różnią się od poprzednich pokoleń pod względem potrzeb. Ale żyją w zupełnie innych warunkach i mają inne możliwości artykułowania tych potrzeb.

Zdolność do zaadoptowania nowych wymagań pracowników do możliwości firmy będzie jednym z kluczowych czynników przetrwania i sukcesu dla przedsiębiorstw. Muszą zmienić się style zarządzania, ale przede wszystkim – co moim zdaniem jest najbardziej pozytywną zmianą – musi zwiększyć się zaangażowanie pracodawców w podnoszenie produktywności pracowników. Dla dużych firm to chleb codzienny, ale dla mniejszych może być to rewolucyjna zmiana.

Dla gospodarki jest to szansa na wyższy wzrost wydajności pracy. Niekoniecznie wyższy niż w przeszłości, bo przez pierwsze lata transformacji zbieraliśmy nisko wiszące owoce – szybka restrukturyzacja gospodarki sama w sobie generowała wysoki wzrost wydajności. Ale szybszy niż byśmy osiągnęli, gdybyśmy utrzymali model gospodarki oparty tylko na konkurencji niskimi płacami.

Pobierz raport POKOLENIE Z w finansach i na rynku pracy. Jak pokolenia Z, X i Y różnią się w świetle danych i badań.: LINK

Odwiedź stronę promocyjną raportu: LINK

 

Autorzy: Alicja Defratyka, Jan Konczewski, Ignacy Morawski

wtorek, 11 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Bez kategorii
Obligacje skarbowe prawie z ujemną rentownością

Czerwiec przynosi bardzo silny spadek rentowności obligacji skarbowych, co dzieje się zarówno w krajach rozwiniętych jak i w Polsce. Przy czym w Polsce może niedługo dojść do wydarzenia bezprecedensowego – spadku rentowności obligacji 10-letnich poniżej stopy inflacji. Nie jest to oczywiście wydarzenie o jakichkolwiek bezpośrednich konsekwencjach, ale symbolicznie pokazuje, jak Polska stopniowo dołącza do klubu „ujemnej stopy realnej”. Za dużo kapitału poszukuje bezpiecznego inwestowania, by stopa zwrotu z bezpiecznych inwestycji mogła być dodatnia. 

W pierwszym tygodniu czerwca rentowność skarbowych obligacji 10-letnich w złotych spadła o ok. 20 pkt bazowych (0,2 pkt proc.), do 2,47 proc., podążając śladem analogicznych papierów w innych walutach. Różnica między rentownością dziesięciolatek a inflacją w Polsce wynosi już niecałe 0,2 pkt proc., bo inflacja w maju wyniosła 2,3 proc. Jest to najniższa różnica w historii.Niewykluczone, że wkrótce rentowności spadną poniżej stopy inflacji, choć ważniejszy jest trend niż dokładna wartość tej różnicy. Warto też pamiętać, że realna rentowność obligacji powinna być mierzona poprzez różnicę między rentownością nominalną a oczekiwaniami inflacyjnymi (dla okresu 10 lat), ale można w uproszczeniu przyjąć, że oczekiwana inflacja jest tam, gdzie obecna – blisko celu NBP.

Bezpośrednią przyczyną zawężającej się różnicy między rentownością nominalną a inflacją jest jednoczesne pogorszenie perspektyw globalnego wzrostu gospodarczego (i sygnalizowane przez Fed obniżki stóp procentowych) oraz przyspieszenie inflacji w Polsce.

Ale na obniżenie realnych rentowności lepiej patrzeć jako na odzwierciedlenie długookresowych przemian w światowej gospodarce. My w końcu jesteśmy tylko małą jej częścią i to, co dzieje się u nas, zależy od trendów globalnych. Najczęściej przytacza się trzy przyczyny obniżenia realnych stóp procentowych i realnych rentowności obligacji na świecie w ostatnich latach.

Po pierwsze, kryzys finansowy trwale zwiększył awersję do ryzyka wśród inwestorów i tym samym popyt na bezpieczne papiery wartościowe. Realna cena tych papierów musiała trwale się podnieść, co oznacza obniżenie rentowności/zyskowności.

Po drugie, zbyt mało odważne podejście krajów rozwiniętych do polityki fiskalnej i niechęć do stymulowania popytu sprawiły, że tzw. luka popytowa (różnica między PKB możliwym do osiągnięcia bez nadmiernej inflacji a faktycznym PKB) jest trwale ujemna i generuje presję na spadek stóp procentowych w długim okresie. Jest to hipoteza tzw. sekularnej stagnacji.

Po trzecie, starzenie się społeczeństw krajów rozwiniętych wywiera presję na wzrost oszczędności i spadek inwestycji (więcej np. tu). A to może wywoływać presję na spadek zyskowności aktywów finansowych, ponieważ więcej osób chce je kupować i mniej firm emitować.

Sądzę, że obawy o światową recesję w tym momencie mogą być przesadzone, co oznaczałoby, że rentowności obligacji mogą wzrosnąć. Ale te krótkookresowe zmiany nie powinny przesłaniać długookresowych trendów. A te dla realnych rentowności są raczej negatywne. Przełom mogłoby przynieść znaczące przyspieszenie światowego wzrostu gospodarczego wywołane pozytywnymi efektami obecnych rewolucji technologicznych (głównie w obszarze ICT). Wtedy realne stopy by wyraźnie wzrosły. Ale na to jeszcze czekamy.

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych o rentowności polskich obligacji 10-letnich : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

poniedziałek, 10 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Makroekonomia
Inflacja lekko odpuściła

Inflacja zachowała się po dżentelmeńsku, trzeba uczciwie przyznać. Wykazywała w ostatnich miesiącach zuchwałe sygnały o chęci pięcia się szybko w górę, ale ponieważ nadjeżdża walec spowolnienia i niższych stóp procentowych, więc lekko ustąpiła miejsca, by nie komplikować obrazu makroekonomicznego i wpisać się w nowe trendy.

W Polsce inflacja wyniosła w maju 2,3 proc., wobec 2,2 proc. w kwietniu – podał GUS we wstępnym odczycie. To wprawdzie oznacza przyspieszenie cen, ale po raz pierwszy od stycznia inflacja była niższa od oczekiwań rynkowych. Nie jest to zresztą tylko zjawisko polskie. Inflacja była również niższa od oczekiwań w strefie euro (1,2 proc. vs 1,7 proc. w kwietniu i oczekiwane 1,3 proc.). A wcześniej dane wskazywały również na słabsze odczyty inflacyjne z USA.

Teraz głównym tematem makroekonomicznym na rynkach finansowych nie jest inflacja, ale ryzyko spowolnienia gospodarczego i nadchodzące cięcie stóp procentowych przez Fed. W ostatnich dniach kilku członków rady decyzyjnej Fed wskazywało na nadchodzące obniżki kosztu pieniądza. Rynek wycenia już 75 pkt bazowych (1 pkt proc.) redukcji stóp w dolarach do stycznia, a przecież jeszcze kilka dni temu było to 50 pkt. Rynek chyba zaczyna powoli przereagowywać. Ale fakt jest taki, że zaczyna się luzowanie polityki pieniężnej w największej gospodarce świata. A zwykle inne gospodarki szły ścieżką wyznaczaną przez Fed.

Czy zatem NBP podąży za Fedem?

Trzeba pamiętać, że w Polsce sytuacja jest jednak inna niż na świecie. Gospodarka wykazuje dużą odporność na przemysłową słabość krajów rozwiniętych, a rząd znacząco zwiększa w tym roku transfery fiskalne, które w razie spowolnienia podbiją konsumpcję. Co więcej, czynniki podażowe, jak zmiany cen prądu czy żywności, mogą podbijać inflację.

Jeżeli spowolnienie gospodarcze na świecie będzie łagodne, to presja na wzrost cen w Polsce utrzyma się, a wtedy powodów do cięcia stóp w Polsce nie będzie. Wręcz przeciwnie, rosnąca różnica między stopami w Polsce i USA może, przy braku istotnych zmian w awersji do ryzyka, doprowadzić do umocnienia złotego, a zatem automatycznego zacieśnienia warunków monetarnych. I to jest chyba w tym momencie scenariusz najbardziej prawdopodobny.

Jeżeli jednak spowolnienie na świecie będzie poważniejsze, to przełoży się na rynek pracy w Polsce i obniży presję cenową. Wtedy możliwe jest nawet cięcie stóp przez NBP. Do realizacji tego scenariusza potrzebne byłoby jednak zaostrzenie wojny handlowej. Mimo buńczucznej retoryki, nie powinno to leżeć w interesie Stanów Zjednoczonych. 

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych o inflacji CPI w Polsce i w strefie euro : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

środa, 5 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Bez kategorii
Światowy przemysł w recesji

Spadał, spadał, aż w końcu spadł pod wodę. Taka jest trajektoria zmian indeksu koniunktury dla światowego przetwórstwa przemysłowego. Indeks w maju spadł poniżej granicy oddzielającej recesję od ekspansji. Kluczowe pytanie brzmi: czy ta recesja jest tylko w głowach menedżerów, czy dzieje się naprawdę? W głowach, bo indeks oparty jest na subiektywnych opiniach szefów działów zamówień firm. Twarde dane na razie nie są jeszcze recesyjne.

Indeks JP Morgan PMI dla światowego przetwórstwa, tworzony przez firmę Markit i sponsorowany przez duży amerykański bank, spadł w czerwcu do poziomu 49,8 pkt, wobec 50,4 pkt w kwietniu. Jest to pierwszy spadek poniżej granicy 50 pkt od trzech lat i najniższy odczyt od jesieni 2012 r. Widać to na poniższym wykresie, pochodzącym z oryginalnego raportu.

Dane są oczywiście mają negatywny wydźwięk. Z punktu widzenia polskiej gospodarki oznaczają, że festiwal świetnych danych z ostatnich miesięcy i kwartałów może się niedługo skończyć. W historii indeksy PMI dobrze sygnalizowały zmiany koniunktury.

Ale warto pamiętać, że w ostatnich kwartałach indeksy konstruowane na podstawie ankiet słabiej radziły sobie z odzwierciedlaniem zmian w realnej gospodarce. Wbrew wskazaniom PMI-ów, europejska gospodarka uniknęła recesji, a przemysł zaczął wczesną wiosną wychodzić z dołka. Więc ten strach jest częściowo tylko w głowach ludzi od zamówień. Musimy poczekać na kolejne porcje twardych danych, by zobaczyć, czy w realnej aktywności też widać wyraźne pogorszenie. Nadchodzący tydzień przyniesie wiele do tego okazji, bo np. w piątek pojawią się dane o produkcji w Niemczech i zatrudnieniu w USA.

Autor: Ignacy Morawski

Publikacja prasowa PMI Markit : LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

wtorek, 4 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ
Bez kategorii
Jakie będą konsekwencje urynkowienia cen energii

Powoli rozwiązuje się jeden z największych bałaganów legislacyjnych w Polsce, mających wpływ na gospodarkę. Chodzi o ceny prądu. Ministerstwo Energii poinformowało, że uzgodniło z Komisją Europejską, iż ceny prądu dla gospodarstw domowych, jednostek finansów publicznych i małych firm mają zostać zamrożone, a dla większych firm – urynkowione. Przypomnę, że od grudnia niejasne były zasady, na jakich ma dojść do zamrożenia cen prądu dla odbiorców końcowych.

Jak widać na wykresie poniżej, rynkowe ceny energii na Towarowej Giełdzie Energii są obecnie o ok. 50 proc. wyższe niż przed 2018 r. Wchodzimy w erę wyższych cen energii. Ciekawe omówienie tematu znajdą Państwo w tym artykule Pulsu Biznesu. Ja skupię się na trzech wnioskach o charakterze makroekonomicznym.

Po pierwsze, rosnące ceny prądu dla firm mogą podbić już rosnącą inflację, choć kluczowe dla dynamiki cen w gospodarce będą ewentualne podwyżki dla gospodarstw domowych. Na razie nie ma decyzji, jakie będą ceny dla gospodarstw domowych w 2020 r. Ale biorąc pod uwagę wymogi biznesowe energetyki i ograniczenia budżetowe finansów publicznych, powinno się ostrożnie zakładać, że ceny prądu dla gospodarstw domowych w przyszłym roku wzrosną. Ekonomiści mBanku szacują, że może to podbić inflację do 5 proc., zakładając już rosnące ceny w innych kategoriach.

Po drugie, rosnące ceny prądu nie powinny istotnie uderzyć w konkurencyjność całej gospodarki, ale mogą zaszkodzić firmom działającym w sektorach energochłonnych, m.in. w hutnictwie, czy przetwórstwie wyrobów mineralnych. Przy czym udział energii w kosztach jest niższy wśród eksporterów niż nie eksporterów, co wskazuje, że konkurencyjność zagraniczna powinna być relatywnie bezpieczna. Ciekawą analizą na temat roli kosztów energii przeprowadził NBP w kwartalnym monitoringu kondycji przedsiębiorstw w październiku zeszłego roku (link tutaj – analiza na str. 15). Warto jednocześnie zauważyć, że wiele firm już płaci wyższe ceny energii, a urynkowienie oznacza, że nie otrzymają oczekiwanej rekompensaty (tak tłumaczy Puls Biznesu).

Po trzecie, niedobry jest mechanizm, który chroni małe firmy a wystawia na ekspozycję na ryzyko cen energii duże firmy. Jest to element szerszego podejścia politycznego panującego w Polsce i Europie, które regulacyjnie promuje małe podmioty. Takie podejście tworzy negatywne bodźce do konsolidacji, która może być potencjalnie dobrą ścieżką do podnoszenia wydajności przedsiębiorstw.

Po czwarte, wyższe ceny prądu są prawdopodobnie niezbędne by uruchomić na szerszą skalę transformację energetyczną w Polsce. Jesteśmy dopiero u progu dłuższej rewolucji energetycznej w polskiej gospodarce. Transformacja energetyczna, czyli zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji i zużyciu, będzie jednym z większych wyzwań dla kraju w najbliższej dekadzie. A jak to często bywa, transformacja zaczyna się od wstrząsu cenowego. Żeby duże firmy uruchomiły inwestycje na większą skalę, potrzebują większej pewności odnośnie warunków prowadzenia biznesu, w tym szczególnie – cen. Narażanie energetyki na duże straty w celu ochrony konsumentów nie miało dużego sensu.

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych: LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na:  www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

czwartek, 30 maja 2019CZYTAJ WIĘCEJ