Bez kategorii - Strona 7 z 8 - SpotData

Bez kategorii

EBC nie daje rady podnieść inflacji i otwarcie to przyznaje

Miał Europejski Bank Centralny wziąć za bary inflację i trochę to zrobił. Ale „trochę” to mało, nie bierze się przecież czegoś za bary „trochę”. I prezes EBC Mario Draghi, w moich oczach najlepszy polityk wśród ekonomistów i najlepszy ekonomista wśród polityków współczesnej Europy, wyjaśnił, dlaczego nie dało rady zrobić więcej. Tuż przed odejściem wyjaśnił, jaka jest największa bariera dla polityki pieniężnej w strefie euro.

EBC podjął w czwartek kilka istotnych decyzji. Ale zanim o nich, to krótko o prognozach banku, które pokazują kontekst tych decyzji. Najnowsze prognozy EBC pokazują, że gospodarka strefy będzie w mizernej kondycji jeszcze przez co najmniej parę lat. Widać to na wykresie poniżej. Inflacja ma być niska, wyraźnie niższa niż cel inflacyjny EBC („poniżej, ale blisko 2 proc.”). Wzrost gospodarczy będzie ledwo przekraczał 1 proc. Prognozy zostały obniżone w porównaniu do czerwca, a już wtedy były raczej pesymistyczne.

Dlatego bank zrobił trzy ważne rzeczy. Po pierwsze, obniżył jedną ze stóp procentowych – stopę depozytową, która określa oprocentowanie depozytów banków w EBC i przekłada się na rynkowy koszt finansowania dla firm i konsumentów – do -0,5 proc. (wobec -0,4 proc. wcześniej). Po drugie, zdecydował o wznowieniu skupu aktywów, czyli tzw. luzowaniu ilościowym. Po trzecie, zapowiedział, że będzie prowadził luźną politykę pieniężną tak długo, jak inflacja nie osiągnie trwale celu inflacyjnego. Tym decyzjom towarzyszą ważne, aczkolwiek bardzo techniczne zmiany w zasadach oprocentowania depozytów banków w EBC – zmierzają one do tego, by część depozytów nie była lokowana na ujemnej stopie i by dzięki temu banki nie traciły na tych operacjach pieniędzy (słabe wyniki finansowe banków mogą utrudniać kreowanie akcji kredytowej).

To wszystko są istotne decyzje, które mogą trochę wesprzeć gospodarkę strefy euro. Ale spójrzmy jeszcze raz na prognozy EBC, które już uwzględniają nową ścieżkę stóp procentowych. One są tak mizerne, że wymagałyby znacznie szerzej zakrojonych działań, radykalnej zmiany w polityce pieniężnej. Bank centralny, który przyznaje, że przez trzy lata nie jest w stanie doprowadzić inflacji do swojego celu, de facto podnosi ręce do góry w geście poddania się.

Prezes EBC Mario Draghi przyznał, że EBC nie może zrobić więcej niż robi. Dlaczego? Jego zdaniem, i opinię tę podziela większość ekonomistów oraz decydentów w Radzie Gubernatorów EBC, kluczową rolę w pobudzaniu europejskiej gospodarki powinna odegrać polityka fiskalna. Po raz pierwszy EBC zakomunikował tak otwarcie, że europejskie rządy powinny wesprzeć wzrost gospodarczy instrumentami budżetowymi (czyli zwiększaniem wydatków lub cięciem podatków). Z czysto teoretycznego punktu widzenia Draghi nie ma racji, bank centralny ma wciąż potężne narzędzia do dyspozycji, mógłby np. przelewać obywatelom pieniądze na konta prywatne, skoro przelewanie ich bankom niewiele daje (w ekonomii tzw. helicopter money jest rozważany jako jedna opcji, które banki centralne mogą wykorzystać). Ale realia polityczne strefy euro są takie, że bardzo szeroko zakrojone działania w polityce pieniężnej wywołałyby potężny opór polityczny. Jest to więc niemożliwe. EBC trafił na mur. Może wykorzystać dotychczasowe narzędzia, których skuteczność jednak maleje. Draghi zawsze umiał balansować na bardzo cienkie granicy technokracji i polityki, nigdy jej jednak nie przekraczając. To pozwoliło mu uratować strefę euro w 2012 r. i stać się najważniejszym urzędnikiem współczesnej Europy. Ale słusznie uznał, że jest tylko urzędnikiem. Działania dużo głębsze niż do tej pory wymagają akceptacji politycznej, więc powinny być w realiach europejskich podejmowane przez polityków.

Co to wszystko oznacza dla Polski? Środowisko niskiej inflacji i niskich stóp będą wpływały też na naszą gospodarkę – wczoraj pokazywałem, jak duże znaczenie dla trendów nominalnych w kraju (ceny, stopy procentowe) mają zjawiska za granicą. Inflacja w strefie euro będzie bardzo niska bardzo długo. Stopy procentowe też. Możliwe nawet, że stopy procentowe w euro nie wzrosną już nigdy. Przecież dokładnie tak było w Japonii przez ostatnie 30 lat. Więc u nas też bardzo długo mogą być bardzo niskie.

Autor: Ignacy Morawski

Prognozy makroekonomiczne EBC: LINK

Chcesz samodzielnie analizować dane ekonomiczne? Platforma SpotData to darmowy dostęp do ponad 40 tysięcy danych z polskiej i światowej gospodarki, które można analizować, przetwarzać i pobierać w formie wykresów i tabel do Excela.

Sprawdź na: www.spotdata.pl/ogolna

Poniższy tekst pochodzi z newslettera Dane Dnia prowadzonego przez Ignacego Morawskiego, dyrektora centrum analiz SpotData. Chcesz codziennie takie informacje na swoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter SpotData.

piątek, 13 września 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Podwyżka płacy minimalnej – to już byłaby rewolucja

Prawo i Sprawiedliwość w ramach kampanii wyborczej złożyło obietnicę, że do 2023 r. wynagrodzenie minimalne wzrośnie w Polsce do 4000 zł brutto, wobec 2250 zł obecnie. Czyli w ciągu niecałych czterech lat, najmniej zarabiający Polacy mają zarabiać tyle, ile jeszcze w 2014 r. (!) zarabiał przeciętny Polak. Generalnie obietnicami wyborczymi staram się zajmować rzadko, ale tu mamy do czynienia z partią, która ma bezpośrednie i natychmiastowe przełożenie na rząd i parlament, więc pomysł należy traktować serio.

Co ten pomysł oznacza? Byłaby to rewolucja. Taki poziom wynagrodzenia minimalnego (w relacji do przeciętnej płacy) nie funkcjonuje w żadnym kraju z grupy OECD, a taka skala podwyżek zdarzała się niezmiernie rzadko w innych krajach (może parę razy w ciągu ostatnich 30 lat i to w krajach o dużo niższym poziomie płacy minimalnej). Dość dobrze pokazuje to poniższy wykres. Mamy zatem do czynienia z pomysłem radykalnym i novum w polityce gospodarczej. O ile do tej pory rząd naśladował rozwiązania zachodnich państw dobrobytu, o tyle teraz chce zastosować rozwiązania niespotykane w innych krajach – wprowadzić kompresję płac brutto na niespotykaną skalę.

Czy to odwaga, utopia, czy całkowite szaleństwo? Ja nigdy przeciwnikiem podnoszenia płacy minimalnej nie byłem, ale sądzę, że przekraczamy Rubikon. Taka zmiana może skończyć się albo wysoką inflacją, albo słabszą aktywnością gospodarczą (upadłości firm, zwolnienia, niższe inwestycje). Badania pokazują (patrz podsumowanie MFW, str. 24.), że wzrost płacy minimalnej powyżej 40 proc. średniej może nieść więcej kosztów niż korzyści. Ambitna pod tym względem Europejska Karta Społeczna Rady Europy wskazuje na minimalny poziom 50 proc., choć kraje tego generalnie nie przestrzegają. A my mamy dojść do ok. 60 proc. I to bardzo szybko. Ostatnie 15 pkt proc. w relacji płacy minimalnej do średniej osiągaliśmy w 17 lat, kolejne 15 pkt proc. mamy osiągnąć w niecałe cztery lata.

Niektórzy argumentują, że dzięki wzrostowi płacy minimalnej firmy będą więcej inwestować w automatyzację i efektywność, i pewnie taki efekt wystąpi. Ale trudno uwierzyć, by przy takiej skali zmiany efekty pozytywne przeważyły nad negatywnymi. Dlatego też myślę, że koniec końców rząd będzie się z tego pomysłu wycofywał lub go istotnie modyfikował.

Autor: Ignacy Morawski

Więcej danych ekonomicznych: LINK

Sprawdź na: www.spotdata.pl/ogolna

poniedziałek, 9 września 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Koniec ery Niemiec?

Dawno nie było tak dużej różnicy między tempem rozwoju gospodarczego Francji i Niemiec – na korzyść Francji. W drugim kwartale francuska gospodarka nieoczekiwanie przyspieszyła, a Niemcy postawili pierwszy krok na terenie recesyjnym. To jest dobry przyczynek do pytania, które stawia wielu ekonomistów (i nie tylko), o to, czy przypadkiem Niemcy nie wchodzą w czas dłuższej stagnacji?

Na wykresie pokazałem różnicę w rocznej zmianie PKB między Francją a Niemcami (wykorzystując dane nieodsezonowane). W drugim kwartale wzrost PKB we Francji wyniósł 1,4 proc. (wobec 1 proc. w pierwszym kwartale), w Niemczech 0 proc. (wobec 0,8 proc. w pierwszym kwartale). Różnica wyniosła 1,4 pkt proc. i była najwyższa od ostatniego kwartału kryzysowego roku 2009. Dane te interpretuję jako zjawisko pozytywne, ponieważ pokazują one, że w Europie zachodniej nie mamy do czynienia ze skoordynowaną recesją, a raczej punktowymi wstrząsami.

Istotne pytanie, które tu chcę postawić, dotyczy tego, czy te dane pokazują początek jakiejś długookresowej zmiany? Od ok. 15 lat Niemcy rozwijały się dużo szybciej niż Francja – to była era Niemiec w europejskiej i światowej gospodarce. Czy to się teraz zmieni? Czy Niemcy wpadają w jakieś dłuższe tarapaty? Niemcy zwykle rosną wolniej niż Francja w warunkach globalnego spadku popytu inwestycyjnego, ponieważ przemysł niemiecki specjalizuje się w dobrach inwestycyjnych, a przemysł francuski w dobrach konsumpcyjnych. Dodatkowo Niemcy są bardziej niż Francja uzależnione od koniunktury globalnej. Może być więc tak, że ta dywergencja między Francją a Niemcami jest tylko zjawiskiem cyklicznym.

Ale sami Niemcy dostrzegają w ostatnich słabych wynikach swojej gospodarki przejawy długookresowej słabości. Najczęściej wymienia się dwa problemy niemieckiej gospodarki, które mogą sprawić, że zacznie ona tracić międzynarodową konkurencyjność.

Po pierwsze, Niemcy mają dość niską stopę inwestycji, czyli relatywnie niski udział inwestycji w PKB. W zeszłym roku stopa ta wyniosła 21,2 proc., podczas gdy we Francji było to 22,8 proc. (a w poprzednich latach różnica była jeszcze większa na niekorzyść Niemiec). Czyli mimo faktu, że w ostatniej dekadzie Niemcy rozwijały się dużo szybciej niż Francja, czyli teoretycznie oferowały firmom więcej możliwości inwestycyjnych, niemieckie firmy mniejszą część dochodu przeznaczały na inwestycje niż firmy francuskie.

Po drugie, Niemcy mają relatywnie niski – jak na kraj rozwinięty – poziom inwestycji w aktywa cyfrowe, co może czynić ten kraj słabo przygotowanym na trwającą rewolucję cyfrową. Na przykład, w 2018 r. nakłady inwestycyjne na własność intelektualną (czyli głównie oprogramowanie) wyniosły w Niemczech 3,8 proc. PKB, a we Francji 5,6 proc. PKB. Niemcy obawiają się, że w erze, gdy software zaczyna dominować nad hardware (czyli na przykład, gdy o wartości samochodu będzie decydować oprogramowanie a nie silnik).

Sądzę, że Niemcy rzeczywiście mają strukturalne słabości, które były ukrywane w czasach po kryzysie finansowym, gdy inne kraje cierpiały na dużo większe bolączki. I te słabości mogą teraz wychodzić na światło dzienne. Ale jednocześnie pesymizm odnośnie perspektyw tego kraju wydaje mi się czasem przesadzony. To jest zdrowa, zrównoważona, elastyczna gospodarka, będąca zawsze jednym z liderów postępu technologicznego w przemyśle, która nie powinna mieć problemów, by zaistnieć także na froncie postępu cyfrowego.

Autor: Ignacy Morawski

Więcej danych ekonomicznych: LINK

Sprawdź na: www.spotdata.pl/ogolna

środa, 4 września 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Nowe pokolenie szansą dla gospodarki

Nie ma dziś danych, które zmieniłyby istotnie obraz świata wokół nas, pokażę więc dane, które wskazują, jak zmieni się przyszły świat – a przynajmniej świat rynku pracy. Fakt, że współcześni pracownicy wchodzący na rynek pracy funkcjonują w warunkach bardzo niskiej stopy bezrobocia będzie miał kolosalny wpływ na ich zachowania, wymagania, style zarządzania nimi. Pracodawcy często narzekają, ale moim zdaniem jest to zmiana pozytywna.

Na Europejskim Kongresie Finansowym w Sopocie zaprezentowaliśmy raport pt. „Pokolenie Z w finansach i na rynku pracy”, przygotowany dla Providenta. Pokazaliśmy w nim, jak pokolenie obecnych 15-24 latków może różnić się od poprzednich pokoleń. Temat zachowań na rynku pracy był jednym z kluczowych zagadnień raportu i inspiracji do jego przygotowania, ponieważ często – przy okazji różnych analiz – dostajemy sygnały od pracodawców, jak dużym wyzwaniem jest dla nich zarządzanie zmianą pokoleniową. Specjaliści od HR obecni na debacie w Sopocie potwierdzili, że nadchodzi pokolenie o nowym obliczu.

Raport zawiera wiele ciekawych wniosków, ale zwrócę uwagę na jedną liczbę. Ponad 60 proc. osób z pokolenia Z oczekuje, że w ciągu pięciu lat będzie zarabiać co najmniej 3-4 tys. zł na rękę. Co najmniej! To oznacza, że większość młodych ludzi oczekuje, że całkiem szybko będzie zarabiać więcej niż wynosi dziś krajowa mediana płac. Analizując wyniki można postawić hipotezę, że Zetki będą miały w przyszłości znacznie wyższe oczekiwania finansowe niż milenialsi. Sądzę, że jest to wniosek zbliżony do doświadczeń wielu menedżerów.

Co z tego wynika? To jest jeden z przejawów rewolucji płacowej, która dokonuje się w Polsce. Przez pierwsze trzy dekady po transformacji pracownik był tani i mało asertywny. Teraz zaczyna się to zmieniać. Twarde dane pokazują, że udział płac w PKB rośnie po raz pierwszy od niemal 30 lat. A badanie takie jak nasze o pokoleniu Z wskazują, że może zmieniać się też mentalność pracowników. Specjaliści obecni na debacie w Sopocie mówili, że młodzi ludzie nie różnią się od poprzednich pokoleń pod względem potrzeb. Ale żyją w zupełnie innych warunkach i mają inne możliwości artykułowania tych potrzeb.

Zdolność do zaadoptowania nowych wymagań pracowników do możliwości firmy będzie jednym z kluczowych czynników przetrwania i sukcesu dla przedsiębiorstw. Muszą zmienić się style zarządzania, ale przede wszystkim – co moim zdaniem jest najbardziej pozytywną zmianą – musi zwiększyć się zaangażowanie pracodawców w podnoszenie produktywności pracowników. Dla dużych firm to chleb codzienny, ale dla mniejszych może być to rewolucyjna zmiana.

Dla gospodarki jest to szansa na wyższy wzrost wydajności pracy. Niekoniecznie wyższy niż w przeszłości, bo przez pierwsze lata transformacji zbieraliśmy nisko wiszące owoce – szybka restrukturyzacja gospodarki sama w sobie generowała wysoki wzrost wydajności. Ale szybszy niż byśmy osiągnęli, gdybyśmy utrzymali model gospodarki oparty tylko na konkurencji niskimi płacami.

Pobierz raport POKOLENIE Z w finansach i na rynku pracy. Jak pokolenia Z, X i Y różnią się w świetle danych i badań.: LINK

Odwiedź stronę promocyjną raportu: LINK

Autorzy: Alicja Defratyka, Jan Konczewski, Ignacy Morawski

wtorek, 11 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Obligacje skarbowe prawie z ujemną rentownością

Czerwiec przynosi bardzo silny spadek rentowności obligacji skarbowych, co dzieje się zarówno w krajach rozwiniętych jak i w Polsce. Przy czym w Polsce może niedługo dojść do wydarzenia bezprecedensowego – spadku rentowności obligacji 10-letnich poniżej stopy inflacji. Nie jest to oczywiście wydarzenie o jakichkolwiek bezpośrednich konsekwencjach, ale symbolicznie pokazuje, jak Polska stopniowo dołącza do klubu „ujemnej stopy realnej”. Za dużo kapitału poszukuje bezpiecznego inwestowania, by stopa zwrotu z bezpiecznych inwestycji mogła być dodatnia.

W pierwszym tygodniu czerwca rentowność skarbowych obligacji 10-letnich w złotych spadła o ok. 20 pkt bazowych (0,2 pkt proc.), do 2,47 proc., podążając śladem analogicznych papierów w innych walutach. Różnica między rentownością dziesięciolatek a inflacją w Polsce wynosi już niecałe 0,2 pkt proc., bo inflacja w maju wyniosła 2,3 proc. Jest to najniższa różnica w historii.Niewykluczone, że wkrótce rentowności spadną poniżej stopy inflacji, choć ważniejszy jest trend niż dokładna wartość tej różnicy. Warto też pamiętać, że realna rentowność obligacji powinna być mierzona poprzez różnicę między rentownością nominalną a oczekiwaniami inflacyjnymi (dla okresu 10 lat), ale można w uproszczeniu przyjąć, że oczekiwana inflacja jest tam, gdzie obecna – blisko celu NBP.

Bezpośrednią przyczyną zawężającej się różnicy między rentownością nominalną a inflacją jest jednoczesne pogorszenie perspektyw globalnego wzrostu gospodarczego (i sygnalizowane przez Fed obniżki stóp procentowych) oraz przyspieszenie inflacji w Polsce.

Ale na obniżenie realnych rentowności lepiej patrzeć jako na odzwierciedlenie długookresowych przemian w światowej gospodarce. My w końcu jesteśmy tylko małą jej częścią i to, co dzieje się u nas, zależy od trendów globalnych. Najczęściej przytacza się trzy przyczyny obniżenia realnych stóp procentowych i realnych rentowności obligacji na świecie w ostatnich latach.

Po pierwsze, kryzys finansowy trwale zwiększył awersję do ryzyka wśród inwestorów i tym samym popyt na bezpieczne papiery wartościowe. Realna cena tych papierów musiała trwale się podnieść, co oznacza obniżenie rentowności/zyskowności.

Po drugie, zbyt mało odważne podejście krajów rozwiniętych do polityki fiskalnej i niechęć do stymulowania popytu sprawiły, że tzw. luka popytowa (różnica między PKB możliwym do osiągnięcia bez nadmiernej inflacji a faktycznym PKB) jest trwale ujemna i generuje presję na spadek stóp procentowych w długim okresie. Jest to hipoteza tzw. sekularnej stagnacji.

Po trzecie, starzenie się społeczeństw krajów rozwiniętych wywiera presję na wzrost oszczędności i spadek inwestycji (więcej np. tu). A to może wywoływać presję na spadek zyskowności aktywów finansowych, ponieważ więcej osób chce je kupować i mniej firm emitować.

Sądzę, że obawy o światową recesję w tym momencie mogą być przesadzone, co oznaczałoby, że rentowności obligacji mogą wzrosnąć. Ale te krótkookresowe zmiany nie powinny przesłaniać długookresowych trendów. A te dla realnych rentowności są raczej negatywne. Przełom mogłoby przynieść znaczące przyspieszenie światowego wzrostu gospodarczego wywołane pozytywnymi efektami obecnych rewolucji technologicznych (głównie w obszarze ICT). Wtedy realne stopy by wyraźnie wzrosły. Ale na to jeszcze czekamy.

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych o rentowności polskich obligacji 10-letnich : LINK

Sprawdź na: www.spotdata.pl/ogolna

poniedziałek, 10 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Światowy przemysł w recesji

Spadał, spadał, aż w końcu spadł pod wodę. Taka jest trajektoria zmian indeksu koniunktury dla światowego przetwórstwa przemysłowego. Indeks w maju spadł poniżej granicy oddzielającej recesję od ekspansji. Kluczowe pytanie brzmi: czy ta recesja jest tylko w głowach menedżerów, czy dzieje się naprawdę? W głowach, bo indeks oparty jest na subiektywnych opiniach szefów działów zamówień firm. Twarde dane na razie nie są jeszcze recesyjne.

Indeks JP Morgan PMI dla światowego przetwórstwa, tworzony przez firmę Markit i sponsorowany przez duży amerykański bank, spadł w czerwcu do poziomu 49,8 pkt, wobec 50,4 pkt w kwietniu. Jest to pierwszy spadek poniżej granicy 50 pkt od trzech lat i najniższy odczyt od jesieni 2012 r. Widać to na poniższym wykresie, pochodzącym z oryginalnego raportu.

Dane są oczywiście mają negatywny wydźwięk. Z punktu widzenia polskiej gospodarki oznaczają, że festiwal świetnych danych z ostatnich miesięcy i kwartałów może się niedługo skończyć. W historii indeksy PMI dobrze sygnalizowały zmiany koniunktury.

Ale warto pamiętać, że w ostatnich kwartałach indeksy konstruowane na podstawie ankiet słabiej radziły sobie z odzwierciedlaniem zmian w realnej gospodarce. Wbrew wskazaniom PMI-ów, europejska gospodarka uniknęła recesji, a przemysł zaczął wczesną wiosną wychodzić z dołka. Więc ten strach jest częściowo tylko w głowach ludzi od zamówień. Musimy poczekać na kolejne porcje twardych danych, by zobaczyć, czy w realnej aktywności też widać wyraźne pogorszenie. Nadchodzący tydzień przyniesie wiele do tego okazji, bo np. w piątek pojawią się dane o produkcji w Niemczech i zatrudnieniu w USA.

Autor: Ignacy Morawski

Publikacja prasowa PMI Markit : LINK

Sprawdź na: www.spotdata.pl/ogolna

wtorek, 4 czerwca 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Jakie będą konsekwencje urynkowienia cen energii

Powoli rozwiązuje się jeden z największych bałaganów legislacyjnych w Polsce, mających wpływ na gospodarkę. Chodzi o ceny prądu. Ministerstwo Energii poinformowało, że uzgodniło z Komisją Europejską, iż ceny prądu dla gospodarstw domowych, jednostek finansów publicznych i małych firm mają zostać zamrożone, a dla większych firm – urynkowione. Przypomnę, że od grudnia niejasne były zasady, na jakich ma dojść do zamrożenia cen prądu dla odbiorców końcowych.

Jak widać na wykresie poniżej, rynkowe ceny energii na Towarowej Giełdzie Energii są obecnie o ok. 50 proc. wyższe niż przed 2018 r. Wchodzimy w erę wyższych cen energii. Ciekawe omówienie tematu znajdą Państwo w tym artykule Pulsu Biznesu. Ja skupię się na trzech wnioskach o charakterze makroekonomicznym.

Po pierwsze, rosnące ceny prądu dla firm mogą podbić już rosnącą inflację, choć kluczowe dla dynamiki cen w gospodarce będą ewentualne podwyżki dla gospodarstw domowych. Na razie nie ma decyzji, jakie będą ceny dla gospodarstw domowych w 2020 r. Ale biorąc pod uwagę wymogi biznesowe energetyki i ograniczenia budżetowe finansów publicznych, powinno się ostrożnie zakładać, że ceny prądu dla gospodarstw domowych w przyszłym roku wzrosną. Ekonomiści mBanku szacują, że może to podbić inflację do 5 proc., zakładając już rosnące ceny w innych kategoriach.

Po drugie, rosnące ceny prądu nie powinny istotnie uderzyć w konkurencyjność całej gospodarki, ale mogą zaszkodzić firmom działającym w sektorach energochłonnych, m.in. w hutnictwie, czy przetwórstwie wyrobów mineralnych. Przy czym udział energii w kosztach jest niższy wśród eksporterów niż nie eksporterów, co wskazuje, że konkurencyjność zagraniczna powinna być relatywnie bezpieczna. Ciekawą analizą na temat roli kosztów energii przeprowadził NBP w kwartalnym monitoringu kondycji przedsiębiorstw w październiku zeszłego roku (link tutaj – analiza na str. 15). Warto jednocześnie zauważyć, że wiele firm już płaci wyższe ceny energii, a urynkowienie oznacza, że nie otrzymają oczekiwanej rekompensaty (tak tłumaczy Puls Biznesu).

Po trzecie, niedobry jest mechanizm, który chroni małe firmy a wystawia na ekspozycję na ryzyko cen energii duże firmy. Jest to element szerszego podejścia politycznego panującego w Polsce i Europie, które regulacyjnie promuje małe podmioty. Takie podejście tworzy negatywne bodźce do konsolidacji, która może być potencjalnie dobrą ścieżką do podnoszenia wydajności przedsiębiorstw.

Po czwarte, wyższe ceny prądu są prawdopodobnie niezbędne by uruchomić na szerszą skalę transformację energetyczną w Polsce. Jesteśmy dopiero u progu dłuższej rewolucji energetycznej w polskiej gospodarce. Transformacja energetyczna, czyli zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji i zużyciu, będzie jednym z większych wyzwań dla kraju w najbliższej dekadzie. A jak to często bywa, transformacja zaczyna się od wstrząsu cenowego. Żeby duże firmy uruchomiły inwestycje na większą skalę, potrzebują większej pewności odnośnie warunków prowadzenia biznesu, w tym szczególnie – cen. Narażanie energetyki na duże straty w celu ochrony konsumentów nie miało dużego sensu.

Autor: Ignacy Morawski

Źródło danych: LINK

Sprawdź na: www.spotdata.pl/ogolna

czwartek, 30 maja 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Wojna handlowa będzie falowała w rytm hossy i bessy

Wojna handlowa między Stanami Zjednoczonymi a Chinami rozkręca się. W piątek USA nałożyły cła na dużą grupę chińskich towarów, w poniedziałek Chiny odpowiedziały analogicznymi środkami, a USA zagroziły kolejną rundą ceł. Pod koniec tego tygodnia mija też termin, kiedy administracja Trumpa miała podjąć decyzję dotyczącą ceł na europejskie samochody – choć wiele wskazuje, że termin może zostać wydłużony. Rynki boją się o eskalację wojny, wczoraj indeks S&P500 zanotował największy od czterech miesięcy jednodniowy spadek.

Kiedy napięcia handlowe się zakończą? Prawdopodobnie wtedy, gdy amerykańska giełda wykaże jakieś oznaki większej reakcji na amerykański protekcjonizm. Na razie takiej reakcji specjalnie nie widać, co pokazuję na wykresie poniżej, porównując ścieżkę indeksu S&P500 i niemieckiego DAX od początku 2010 r. Jest to kontynuacja newslettera z minionego czwartku, gdy pisałem o tym, że Trump ciśnie Chiny do ściany, bo może, bo amerykańska gospodarka radzi sobie znacznie lepiej niż duże gospodarki przemysłowe. Tutaj wiać, jak różnie reagowały giełdy w USA i Niemczech na wojnę handlową. Wprawdzie w ostatnich dniach S&P mocno spadał, ale na razie, na tle historycznym, jest to bardzo mały ruch. Indeks wciąż jest niedaleko historycznych szczytów.

Zresztą nawet już w czasie poniedziałkowych spadków Trump sygnalizował, że jest gotów do rozmów z Chinami. Dowody są tylko anegdotyczne, ale wrażliwość amerykańskiego prezydenta na sygnały płynące z giełdy jest wysoka. Dlatego napięcie związane z wojnami nie prędko minie – będzie falowało, a ostatecznym falochronem może będzie … tylko giełdowa bessa.

Indeksy giełdowe S&P500 i DAX od stycznia 2010 r. (przy ujednoliconym punkcie odniesienia)

Autor: Ignacy Morawski

Sprawdź na: www.spotdata.pl/ogolna

wtorek, 14 maja 2019CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Sytuacja w kraju dawno nie była tak dobra, wg CBOS

To jest chyba historyczny moment. I zapewne dla wielu będzie to zaskakujące. Zaledwie trzeci raz po transformacji 1989 roku więcej niż połowa Polaków uważa, że sytuacja w kraju zmierza … w dobrym kierunku. To nic, że kryzys polityczny zaostrzył się, to nic, że pojawiają się oznaki spowolnienia gospodarki. Polak dawno nie był tak zadowolony z sytuacji w Polsce.

W listopadzie wg wskazań CBOS pozytywnie kierunek zmian w kraju oceniło 53 proc. ankietowanych. To pierwszy raz od stycznia 2008 r., gdy wskaźnik ten przekroczył 50 proc. A generalnie od transformacji były trzy fale optymizmu odnośnie zmian w kraju. Pierwsza w 1997 r., gdy skumulowały się pozytywne efekty reform z początku lat 90., a jednocześnie – ku uciesze większości – Solidarność wracała do władzy. Druga fala wystąpiła na przełomie 2007 i 2008 r., gdy na szybko spadające bezrobocie i wzrost płac nałożyły się nadzieje dużej części społeczeństwa związane z początkami rządów Platformy Obywatelskiej. Trzecią falę mamy dziś. Jak ją wyjaśnić? Żadnego przełomu politycznego nie ma, więc wygląda na to, że ludzie czują po prostu coraz bardziej niespotykaną nigdy wcześniej dobrą koniunkturę na rynku pracy. Na przykład, wg wskazań CBOS w listopadzie odsetek Polaków, którzy twierdzą, że pracę można znaleźć bez żadnych problemów, przekroczył 20 proc. Dla przypomnienia, w szczycie koniunktury w 2008 r. było to … 10 proc.

Oczywiście patrząc na wynik badań CBOS należy nałożyć okulary sceptycyzmu. Badania ankietowe zawsze nieco wykrzywiają rzeczywistość, a w tym przypadku mamy do czynienia z ośrodkiem państwowym. Cóż, innych danych z tak długimi szeregami nie mamy. Ale moim zdaniem z analitycznego punktu widzenia tych danych lekceważyć nie można. Wiele różnych danych wskazuje, że poczucie zadowolenia, bezpieczeństwa, optymizmu wśród Polaków dawno nie było tak wysoki.

Źródło danych do wykresów: LINK

Autor: Ignacy Morawski

środa, 12 grudnia 2018CZYTAJ WIĘCEJ

Bez kategorii

Polska ma 66 proc. szans na wyjście z grupy – analiza wyników Mundialu w Rosji

Ranking FIFA może nas zmylić i wprowadzić w nadmierny optymizm. Lepszym predyktorem wyników na mistrzostwach świata jest ranking ELO, w którym wypadamy wyraźnie słabej. Ale i tak nasze szanse na wyjście z grupy wyraźnie przekraczają 50 proc.

W SpotData i Bankier.pl zbudowaliśmy model ekonometryczny tłumaczący wyniki drużyn na mistrzostwach świata. Na jego podstawie oszacowaliśmy prawdopodobieństwo dojścia do kolejnych faz turnieju dla wszystkich drużyn. Model jest oparty na danych historycznych i zależnościach między wynikami drużyn a ich pozycją w rankingach FIFA i ELO, zmianami tych pozycji przed mundialami oraz niektórymi wskaźnikami makroekonomicznymi. Wskaźniki makroekonomiczne dodaliśmy trochę dla zabawy (i cały ranking jest zabawą), bo trudno uzasadnić ich wpływ na wynik, ale okazuje się, że niektóre z nich są statystycznie istotne – na przykład poziom bezrobocia okazuje się być istotnie skorelowany z wynikami na mistrzostwach świata (po uwzględnieniu miejsc w rankingach).

Wybór zmiennych do modeli dokonany został na podstawie maszynowego przeanalizowania wszystkich możliwych do stworzenia na podstawie zebranych danych modeli. Na poniższym wykresie widoczne jest prawdopodobieństwo uwzględnienia każdej ze zmiennej w modelu. Im dłuższy pasek tym więcej razy dana zmienna była wybierana. Na czerwono oznaczono zmienne wpływające negatywnie na prawdopodobieństwo wyjścia z grupy, na niebiesko z kolei te wpływające pozytywnie. Intrygujące pozostaje istotne znaczenie bezrobocia. Wyższy jego poziom, w wielkim uproszczeniu, może oznaczać, że państwo nie radzi sobie z uporządkowaniem problemów społecznych co przekłada się na negatywny wpływ na jakość gry reprezentacji narodowej. Dotyczy to szczególnie krajów o bardzo wysokiej, ponad 15 proc. stopie bezrobocie. Tylko 20 proc. reprezentacji z krajów o bezrobociu przynajmniej 15 proc. awansowało do fazy pucharowej, podczas gdy wśród krajów o niższym bezrobociu takich reprezentacji było aż 62 proc.

Dziś pokazujemy estymowane szanse wyjścia z grupy dla poszczególnych drużyn.

Szanse Polski na wyjście z grupy wynoszą 66 proc. Liderem jest Kolumbia z szansami na poziomie 73 proc. Natomiast Japonia i Senegal mają wyraźnie niższe szanse – odpowiednio 40 proc. i 21 proc. Jak należy interpretować te liczby? Tak, że historycznie odsetek drużyn, z podobnymi miejscami w rankingach i innymi cechami krajów, co Polska dziś, które wyszły z grupy, wynosił ok. 66 proc. I analogicznie dla innych krajów.

Dużym zaskoczeniem w wynikach modelu jest dobry wynik Japonii, która ma w nim wyższe szanse awansu niż Senegal. Jest to szacunek idący w przeciwnym kierunku niż notowania u bukmacherów, które dają wyraźnie wyższe szanse Senegalowi. I pewnie większość kibiców intuicyjnie też faworyzowałaby Senegal. Co jednak ciekawe, bardzo podobny wynik do naszego modelu osiągnął Goldman Sachs, który Senegalowi daje 20 proc. szans na wyjście z grupy, a Japonii 37 proc. Goldman stosował bardziej rozszerzoną metodologię od naszej, uwzględniającą też m.in. informacje na temat zawodników, ale wyniki w wielu przypadkach są zbliżone. Rzeczywistość pokaże, czy złożone modele z udziałem uczenia maszynowego, które stosował w tym przypadku amerykański bank, wypadną lepiej niż prostsze modele statystyczne.

Ważne dla zrozumienia szans Polski na awans jest rozróżnienie dwóch rankingów – FIFA i ELO. Ten pierwszy jest bardziej popularny, ale ten drugi lepiej wypada w modelu tłumaczącym osiągnięcia na mistrzostwach świata. Prosta korelacja między średnią pozycją w rankingu FIFA (w relacji do innych drużyn z grupy) rok przed mistrzostwami a wynikami na mistrzostwach wynosi ok. 0,7, natomiast w przypadku rankingu ELO jest to ok. 0,8. W tym pierwszym Polska ma doskonałą, ósmą pozycję, w tym drugim jesteśmy dopiero na 21. miejscu. W rankingu FIFA Polska wyraźnie wyprzedza Kolumbię, w rankingu ELO jest dokładnie odwrotnie. W naszych modelach ranking ELO waży więcej, dlatego wypadamy gorzej od Kolumbii. I ranking ELO powinien być dla Polski ostrzeżeniem – w nim zajmujemy słabszą pozycję niż przed mistrzostwami świata w Niemczech w 2006 roku, gdzie – jak każdy kibic pamięta – nasz wynik okazał się bardzo słaby.

Co istotne, niedoskonałości stosowanego do tej pory rankingu zauważyła sama FIFA, wobec czego po zakończeniu rosyjskiego mundialu dojdzie do zmiany sposobu jego obliczania – wykorzystany zostanie właśnie ranking ELO.

A jak wygląda sytuacja w innych grupach? Największe szanse na awans z grupy ma Brazylia – 96 proc. Później są Portugalia, Niemcy, Argentyna i Anglia z wynikami zbliżonymi do 85 proc. W naszym modelu wysoko wypada Rosja, ponieważ model pokazuje istotny wpływ efektu gospodarza turnieju na wyniki.

Szacunki dotyczące prawdopodobieństwa awansu do kolejnych faz turnieju opublikujemy wkrótce.

Reprezentacja	Prognoza SpotData/Bankier.pl	Prognoza Goldman Sachs	Różnica
Brazylia	92,3%	87,5%	4,8%
Portugalia	85,1%	75,2%	9,9%
Niemcy	83,9%	80,5%	3,4%
Argentyna	83,4%	79,7%	3,7%
Anglia	83,4%	73,1%	10,3%
Rosja	77,5%	47,9%	29,6%
Belgia	77,4%	78,5%	-1,1%
Kolumbia	73,1%	74,9%	-1,8%
Hiszpania	72,7%	72,3%	0,4%
Francja	71,1%	81,4%	-10,3%
Urugwaj	70,8%	74,4%	-3,6%
Polska	65,9%	68,5%	-2,6%
Szwajcaria	63,3%	42,8%	20,5%
Islandia	58,5%	45,2%	13,3%
Peru	55,2%	37,3%	17,9%
Chorwacja	49,1%	49,8%	-0,7%
Meksyk	49,0%	52,0%	-3,0%
Dania	46,5%	47,8%	-1,3%
Japonia	39,6%	36,5%	3,1%
Szwecja	35,6%	45,9%	-10,3%
Korea Południowa	31,5%	21,6%	9,9%
Panama	29,4%	13,2%	16,2%
Egipt	28,7%	34,4%	-5,7%
Iran	28,4%	35,4%	-7,0%
Australia	27,3%	33,5%	-6,2%
Kostaryka	26,7%	36,8%	-10,1%
Arabia Saudyjska	23,0%	43,4%	-20,4%
Senegal	21,5%	20,1%	1,4%
Serbia	17,7%	32,9%	-15,2%
Maroko	13,8%	21,6%	-7,8%
Tunezja	9,8%	35,2%	-25,4%
Nigeria	9,0%	25,2%	-16,2%

piątek, 15 czerwca 2018CZYTAJ WIĘCEJ